لینک دانلود کتاب حفظ موضوعی رایگان اوقاف

 

سلام دوستانی که از کتاب حفظ موضوعی نجات استفاده کرده اند لینک دانلود کتاب حفظ موضوعی رایگان اوقاف در اختیار شما قرار گرفته است

از اینجا دانلود کنید

روشهای تدریس زبان انگلیسی

 

 

1- روش Grammar Translation Method یا GTM: سنتی‌ترین روش؛ ویژه مدارس سنتی

در این روش، هدف اصلی از زبان‌آموزی، درک خواندن و نوشتن به زبان هدف است و نه ارتباط کلامی با دیگران از طریق آن زبان. بنابراین هیچ تأکیدی روی تلفظ‌ها و Listening و Speaking نمی‌شود. دقیقاً شبیه آن چیزی که در مدارس راهنمایی و ابتدایی به ما دانش‌آموزهای آن زمان می‌آموختند.

در این روش، زبان‌آموز بیشتر با گرامر و Vocabulary (لغت) درگیر است و معمولاً همه را حفظ می‌کند.

این روش اولین روشی است که انسان‌ها برای یادگیری زبان به کار گرفته‌اند و تقریباً یک روش منسوخ به حساب می‌آید.2

2- روش Direct Method یا DM:

این روش مانند روش بالاست با این تفاوت که هیچ نوع ترجمه به زبان مادری وجود ندارد. زبان مادری و زبان هدف دو چیز کاملاً جدا از هم تصور می‌شوند و کاربر باید «مستقیماً» (Direct) با زبان هدف روبه‌رو شود. در کلاس‌ها هرگز صحبت به زبان مادری مجاز نیست و مدرس باید با Demonstrate کردن مفاهیم (به نمایش گذاشتن از طریق عکس و حرکات و نقشه و ...)، معنی کلمات را به زبان‌آموزان بفهماند. نباید برای آن‌ها چیزی را ترجمه کند.

این روش هم به خاطر تنوع کم و عدم استفاده از نکات روان‌شناسی، منسوخ به حساب می‌آید.

3-روش Audio-Lingual Method یا ALM: ویژه نوجوانان و جوانان

این روش همان روشی است که این روزها در اکثر کلاس‌های زبان مؤسسات زبان استفاده می‌شود. ترکیبی از دو روش قبل، با این تفاوت که بحث روان‌شناسی نیز به آن اضافه شده و از حالت خشک بودن درآمده. در این روش مانند روش‌های قبل، لیستی از گرامر و لغات به زبان‌آموز داده نمی‌شود که آن‌ها را حفظ کند بلکه هر چه لازم است، از طریق دیالوگ‌هایی که با فرهنگ زبان هدف نیز متناسب است به او منتقل می‌شود. مثلاً یک دیالوگ در مورد احوال‌پرسی، یا خداحافظی و ...

هدف اصلی در این روش، برقراری ارتباط از طریق زبانِ هدف است. بنابراین واضح است که ترتیب یادگیری به این صورت است: ابتدا Listening، سپس Speaking، سپس Reading و نهایتاً Writing

در این حالت سعی می‌شود یک سری Pattern (الگو) برای هر نوع ارتباط معرفی شود و زبان‌آموزان یا حفظ کردن این الگوها و دیالوگ‌ها، و تعویض نقش‌ها و ... در آن، جملات مناسب برای هر موقعیت را تولید کنند.

این روش برای اکثر افراد از سنین نوجوانی به بالاتر مناسب است.

4-روش Silent Way یا SW: ویژه افرادی که دوره‌های مکالمه را گذرانده‌اند و قصد تمرین بیشتر دارند

این روش را ما بیشتر در کلاس‌های Discussion در مؤسسات زبان می‌بینیم. روش بالا یک ایراد دارد و آن اینکه زبان‌آموز هر چند دیالوگ‌ها را حفظ است و به اندازه کافی همه چیز را فهمیده اما همچنان در برقراری ارتباط ترس و ابهام دارد و اصطلاحاً خودش را دست کم می‌گیرد. بنابراین نیاز دارد در جلساتی قرار بگیرد که مجبور شود دانسته‌هایش را به کار گیرد و با دیگران ارتباط برقرار کند.

در روش SW، مدرس ساکت است (Silent) و به قول این کتاب، «سکوت یک ابزار است». این زبان‌آموزان هستند که صحبت می‌کنند. آن‌ها باید یاد بگیرند که متکی به خودشان باشند و حتی اشتباهاتشان را خودشان با کمک هم حل کنند. مدرس تا جایی که بشود سکوت می‌کند. او فقط ممکن است بحث امروز را مشخص کند و از افراد بخواهد در موردش بحث کنند و هر کجا که لازم شد آن هم با اشاره به جدول فیلد اشکالات را رفع کند. در مورد جدول فیلد و تدریس به روش SW ویکی‌پدیا را ببینید:

http://en.wikipedia.org/wiki/Silent_Way

 

 

5- روش Desuggestopedia: ویژه کودکان و نوجوانان

این روش را شاید بشود بیشتر ویژه کودکان دانست. اصلاً یکی از ترفندها در این روش infantilization یا رفتار به روش کودکان است.

در این روش سعی می‌کنند از محیط آموزش برای آموزش نهایت استفاده را بکنند. مثلاً در کلاس، یک سری تصاویر کودکانه یا حروف الفبا و ... دیده می‌شود:

در کلاس از یک موسیقی ملایم نیز برای آرامش روحی و یادگیری بهتر استفاده می‌شود. در این روش تکلیفی به زبان‌آموز داده نمی‌شود و همه چیز در کلاس اتفاق می‌افتد.

در مجموع، مدرس زبان، زمانی از این روش استفاده می‌کند که زبان‌آموزان، در سنین کم باشند و نیاز به جذابیتی برای حضور در کلاس باشند.

6-روش Community Language Learing یا CLL: ویژه بزرگ‌سالان

همانطور که از اسم این روش پیداست، یادگیری به صورت گروهی (Community) انجام می‌شود.

یکی از مشکلاتی که افراد مسن‌تر دارند این است که وقتی در جمع نوجوانان و جوانان قرار می‌گیرند ممکن است سوتی‌هایی بدهند که خودشان فکر کنند که «خنگ» به نظر می‌رسند! به همین دلیل است که بسیاری از مسن‌ترها با اینکه علاقه به درس و کلاس و دانشگاه دارند اما خجالت می‌کشند سر کلاس بروند چون می‌ترسند ضایع شوند!

روش CLL برای این نوع افراد طراحی شده. در این نوع کلاس‌ها معمولاً همه افراد در یک سطح هستند و بنابراین کسی از دیگری خجالت نمی‌کشد.

مدرس بیشتر حکم یک Human Computer (کامپیوتر انسانی) را دارد و پس از خواندن درس، از افراد که گروه‌گروه شده‌اند می‌خواهد که با هم تمرین کنند. بیشترین نقش مدرس، نقش مشاوره‌ای است. هر گروه با توجه به آنچه یاد گرفته‌اند شروع به تمرین با یکدیگر می‌کنند و اگر مشکلی بود از مدرس کمک می‌گیرند.

مدرس با تشویق و انرژی مثبتی که به افراد می‌دهد اعتماد به نفس آن‌ها را ارتقا و آن‌ها برای ادامه‌ی مسیر ترغیب می‌کند. (به طور مثال این یک نکته جالب است که مدرس بتواند پشت صندلی زبان‌آموزان قرار بگیرد و حالت پشتیبانی و حمایت به آن‌ها القا کند(

7- روش Total Physical Responseیا TPR: ویژه کودکان و راست مغزها

در این روش همه چیز به صورت فیزیکی و با انجام یک سری فرمان که از طرف مدرس صادر می‌شود آموزش داده می‌شود. مثلاً مدرس می‌گوید: Turn Right و همه باید به سمت راست بچرخند... مدرس می‌گوید: Smile و همه باید لبخند بزنند...

مثلاً مجموعه‌ی Learn Idiomsو English Firstتقریباً به این روش‌ها کلمات و اصطلاحات را آموزش می‌دهند.

این روش برای افرادی که سمت راست مغز آن‌ها (که مربوط به یادگیری غیرشفاهی است) فعال‌تر است مناسب‌تر به نظر می‌رسد.

در مجموع به نظر می‌رسد این روش هم بیشتر برای آموزش به کودکان مناسب باشد.

 

 

نقش پدر در پيشرفت تحصيلي فرزندان

از زماني که کودک چشم خود را باز مي‌کند، با مادر آشنا مي‌شود؛ سپس کم‌کم با پدر خود آشنا مي‌شود و مي‌فهمد که به‌جز مادر، کس ديگري نيز وجود دارد که با او متفاوت است. کسي که صحبت‌هاي او، بازي‌هاي او، اُبهت او، سرسختي او، همه و همه بيان از يک موجود پر قدرتي دارد که بايد با او ارتباط ديگري داشته باشد...

 

کودک پدر خود را شکست‌ناپذير مي‌پندارد و فکر مي‌کند هيچ‌کس نمي‌تواند با پدر او برابري کند. گر چه اين عقيده‌ي اشتباه در دوران نوجواني متحوّل مي‌شود، امّا کماکان اُبُهت پدر در ضمير ناخودآگاه فرزند، تا آخر عمر باقي مي‌ماند.

بنابراين ارتباط صحيح پدر با فرزند، مي‌تواند در سرنوشت او تأثير شگرفي بگذارد. يک پدر قوي و مهربان، به خانواده خصوصاً به کودک، آرامش و امنيت مي‌دهد؛ در اين خانواده، دختران و پسران با نقش‌هاي جنسيّتي خود، به‌خوبي آشنا مي‌شوند.

رفتار پدر، تأثير عميق‌تري نسبت به مادر روي فرزندان دارد؛ کودکان عادت کرده‌اند که با مادران خود بهانه‌جويي و بحث و جدل داشته باشند و حرف‌هاي مادر را حتّي در بحراني‌ترين حالت، زياد جدّي و تهديدآميز قلمداد نکنند، ولي اين مسئله در مورد پدر فرق مي‌کند.

تصوّري که کودکان از پدر خود دارند، به آن‌ها مي‌گويد که «تو در مقابل کسي هستي که يا بايد احساس حقارت کني يا به اعتماد به نفس و عزّت نفس نائل شوي؛ پس قضيه خيلي جدّي است. چون با يک انسان قدرتمند و کامل روبه‌رو هستي...»

بر اساس مطالعات صورت گرفته، ارتباط صحيح پدر با فرزند در پيشرفت تحصيلي آن‌ها، بسيار تاثيرگذار است. در يکي از اين مطالعات، فرزندي به علّت ملامت و تحقير پدر خود، موفّق نشده بود يک بازي کامپيوتر را به پايان برساند و بعد از آن، اعتماد به نفس او به شدّت سقوط کرده بود. امّا همين آزمايش با پدري مهربان و تشويق کننده صورت پذيرفته بود که فرزند او، نه تنها بازي را به اتمام رسانده بود، بلکه پيشرفت قابل ملاحظه‌اي نيز کرده بود.

پدرهاي سرد، قدرت‌طلب، ستيزه‌جو و مداخله‌گر، ارتباط صحيحي با فرزندان خود ندارند و پژوهش‌هاي صورت گرفته نشان داده است که فرزندان اين پدران، کم‌ترين نمرات و بدترين روابط اجتماعي را داشته‌اند. امّا پدران مهربان، قاطع، مثبت‌انديش، مسئوليّت‌پذير و منطقي، فرزندان موفّقي داشته‌اند. اين پدران نه تنها ارتباط خوبي با فرزندان خود داشته‌اند، بلکه توانايي‌هاي خود را براي ايجاد تغيير در موقعيّت‌هاي بحراني در روابط خانوادگي و اجتماعي به اثبات رسانده‌اند.

منبع : سایت تبیان

اگر می خواهید سطح هوشتان را افزایش دهید، این 7 بازی فکری را انجام دهید . با این بازی های فکری، سریعتر، واضح تر، و خلاقانه تر فکر کنید. انجام دادن تمرینات ذهنی به صورت مداوم ذهنتان را پویاتر و فعالتر نگه می دارد.

 

یک روزنامه انگلیسی در زمینه پزشکی طی مطالعه ای به این نتیجه رسید که افرادی که فعالیتهای ذهنی انجام می دهند 63درصد کمتر از افرادی که به ندرت فعالیتهای فکری دارند درمعرض ابتلا به زوال عقل قرار دارند. طبق مطالعه ای که در دانشگاه میشیگان انجام شد، محققان دریافتند که بزرگسالانی که بازی های فکری را به صورت روزانه به مدت چند هفته انجام می دهند به طور چشمگیری هوششان بهتر از بقیه می شود.

بازی های فکری که در زیر آمده است نیز به همین منظور طراحی شده است. بازی های فکری زیر که بازی هایی جهت بالابردن قوه ادراک و هوش شخص است، توسط سینتیا گرین استاد گروه روانپزشکی انشکده پزشکی سینایی و بنیان گذار برنامه های بهبودبخشی و بالابرنده هوش افراد طراحی شده است.

انجام دادن بازی های زیر، همراه با خوردن غذاهای مناسب و ورزش کردن می تواند قدرت ذهنی و فکری شما را تا 78 درصد بالا ببرد. امتحان کنید.

1- رنگ ها را بنویسید

توانایی تان را به چالش بکشانید تا تمرکز پیدا کنید. رنگها را با صدای بلند بخوانید و بنویسید. این کار را تکرار کنید

2- فقط با 7 کلمه
قوه تخیلتان را با این تست شفاهی امتحان کنید. یک داستان کوتاه بنویسید و فقط از 7 کلمه در آن ستفاده کنید.

 

3- جهت مخالف
با انجام دادن کارهای روزمره تان با دست مخالفتان(اگر راست دست هستید، از دست چپتان استفاده کنید) بین سلولهای مغز اتصال ایجاد کنید. اگر راست دست هستید، از دست چپتان برای کارهای روزمره مثل مسواک زدن، شانه کردن مو، و خوردن استفاده کنید. حتی سعی کنید با دست چپتان بنویسید. آیا استفاده از دست مخالفتان در طول روز آسان تر میشود؟

 

4- تصاویر موردنظر را بیابید
این روش به شما کمک می کند تا مهارت جستجوی تصویری تان را تقویت کنید. جدولی از نشانه های مختلف تهیه کنید. برای هر کدام از این نشانه ها 30 ثانیه وقت بگذارید، و ببینید نشانه هایی کهدر بالای جدول آمده است، هرکدام چند بار در جدول تکرار شده است.

 

 

 

 

5- به خاطر سپردن تصاویر موجود در عکس*
حافظه تصویری تان را تمرین کنید. عکسی را به مدت 1 دقیقه ببینید. سپس عکس را از چشمتان پنهان کنید و هرآنچه در عکس دیدید و به خاطر می آوردید را یادداشت کنید. یکبار دیگر امتحان کنید اما قبل از اینکه شروع کنید یک نفس عمیق بکشید و به عکس دقت کنید. دفعه دوم بهتر نبود؟

 

6- یادداشت برداری

خودتان را به یادداشت برداری عادت دهید. هرزم انی که اطلاعات مهمی دریافت کردید یادداشت کنید مثلا موقع مراجعه به پزشک،وکیل یا هر موقعیتی که ممکن است موجب استرس و عصبانیت شما شود و باعث شود که ذهن و حافظه شما را بپوشاند. یادداشت برداری در کار هم بسیار مهم است. چند برگه سفید را در یک فایل بگذارید و هنگام برگزاری جلساتتان از آن استفاده کنید تا نکات مهمی که درجلسه تان مطرح شده را ثبت و ضبط کنید.

 

7- شمارش معکوس کنید
در اینجا یک تمرین فکری آورده شده است که به ذهن تان کمک می کند. این سه تمرین زیر را انجام دهید.

* از 200 شروع کنید، معکوس بشمارید، و از هر شماره 5 عدد کم کنید به عبارت دیگر با اختلاف 5 عدد شمارش معکوس کنید.

* از 150 شروع کنید، با اختلاف 7 شماره شمارش معکوس کنید. (از هر عدد، 7 شماره کم کنید و شمارش معکوس کنید)

* از 100 شروع کنید، با اختلاف 3 شماره، شمارش معکوس کنید.(از هر عدد، 7 شماره کم کنید و شمارش معکوس کنید)

 

*کلیدجواب های مربوط به:

تصاویر مورد نظر را بیابید: لوازمی که در عکس مشاهده می شود شامل یک پنجره بزرگ، کرکره نصب شده روی پنجره بزرگ، مبلمان سفید، دو عدد کوسن راه دار، بالش طلایی رنگ، اشیاء چوبی که روی میز قهوه موجود است، یک عدد ویولون کوچک، 3 عدد پنجره کوچک، کتابخانه، تعدادی کتاب، حباب، یک عدد گیاه کوچک روی کتابخانه، لامپ کوچکی که روی کتابخانه است، یک عدد گلدان روی کتابخانه، یک عدد کاسه روی کتابخانه، فرش کرم تیره است.

 

منبع :www.seemorgh.com/health

 

منظور از بازی فکری چیست؟

بازی عبارت است از هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار که بصورت فردی یا گروهی، انجام و موجب کسب لذت و برآورده شدن نیازهای کودک شود. کودکان نقاط قوت و ضعف خود از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی بودن...

بازی عبارت است از هرگونه فعالیت جسمی یا ذهنی هدفدار که بصورت فردی یا گروهی، انجام و موجب کسب لذت و برآورده شدن نیازهای کودک شود. کودکان نقاط قوت و ضعف خود از جمله تمایل به فرمان دادن یا فرمان بردن، تهاجم یا تسلیم، اجتماعی بودن یا منزوی بودن و همچنین احساسات دوستانه یا خصمانه، افسردگی یا شادی، امیال و آرزوهای خود را از طریق بازی نشان می‌دهند. بازی، رشد عاطفی، اجتماعی، جسمانی و ذهنی کودک را به همراه دارد.

اما بازی، در رشد عاطفی کودکنقش مثبتی ایفا می‌کند به این صورت که نیاز به برتری جوئی و بروز احساسات و عواطف، ترس و تردیدها و برو‌نگری را در کودک ارتقاء می‌دهد.

بازی در رشد اجتماعی کودکنیز تأثیر بسزایی دارد و موجب ارتباط کودک با محیط بیرون، شکوفایی استعدادهای نهفته و بروز خلاقیت، همکاری، همیاری و مشارکت کودک می‌گردد. همچنین موجب همانندسازی با بزرگ‌ترها شده و کمک می‌کند که کودک شکست را بطور واقعی تجربه کند.

بازی در رشد جسمی کودکنیز مؤثر بوده و باعث رشد و هماهنگی دستگاه‌ها و اعضای بدن و تقویت حواس کودک و توانمندی فکری و بدنی در او می‌شود.

نقش بازی در رشد ذهنی کودکانکارناپذیر است. رفتار هوشمندانه را تقویت می‌کند و زمینه‌های لازم جهت یادگیری زبان و رشد هوشی و تفکر کودک را فراهم می‌سازد.

آنچه که از بازی‌های فکری مخصوصاً «کاربرد آن در فلسفه و کودک» مورد نظر است، نقش بازی در رشد ذهنی کودک می‌باشد که با استفاده از ابزارهای مورد نظر (اسباب‌بازی، داستان، فیلم، کارتون، عکس...) به ارتقاء رشد فکری او کمک می‌کند .

مراحل پیشرفت بازی در کودکان

با بررسی مراحل رشد کودک می‌توان متناسب با سن کودک بازی‌هایی برای آنها طراحی کرد که با اجرای آن، کودکان از توانایی‌های مناسبی برخوردار ‌شوند. بدیهی است که هرکودکی این مراحل را با توجه به ویژگی‌های ذهنی ـ جسمی خود طی می‌کند ولی رشد کافی به معنای کسب و تسلط بر مهارت‌ها و توانایی‌هایی است که کودک در بزرگسالی به آنها احتیاج دارد و پیشرفت در آن، بوسیله بازی صورت می‌گیرد: که این مهارت‌ها را کودک در طی مراحل زندگیش از بدو تولد تا سنین ابتدایی ورود به دبستان می‌گذراند.

کودک هرچه روند رشد و تکامل را می‌پیماید، نحوة بازی‌های او، از شکل جسمی و عاطفی خارج شده، به سوی ذهنی و خلاقیتی سوق پیدا می‌کند. البته لازم به ذکر است بازی‌های جسمی، زمینه‌‌ساز بازی‌های ذهنی در کودک هستند.

چگونگی بازی‌های فکری

کودکان تجربیات مثبت و احساسات موفقیت‌آمیزی را با انجام بازی بدست می‌آورند بازی‌های خلاق فرصتی را برای کودک فراهم می‌آورد تا از قوه خلاقیت و تخیل خود در حل مسئله استفاده کرده، آن را رشد داده و تقویت نماید.

اهمیت بازی، در دوران اولیة کودکی

بازی یکی از عوامل مهمی است که بر روحیه و شخصیت کودک اثر گذاشته و بخش جدایی‌ناپذیر زندگی اوست. روان‌شناسان و جامعه‌شناسان بر این باورند که بازی در سال‌های اولیه برای کودک بسیار حیاتی است و به جز پدید آوردن شادی، برای رشد جسمی و روان‌شناختی کودک اهمیت ویژه‌ای دارد. به وسیلة بازی، کودک راه‌های برخورد و تعامل با محیط پیرامون خود را فرا می‌گیرد و مهارت‌های اجتماعی و زبانی را کسب می‌کند. بازی، فرصت‌هایی را برای «ابراز وجود» و «خلاقیت» در کودک فراهم می‌کند و نیز راهی مناسب برای تخلیه هیجان‌ها و انرژی‌های اضافی در او است. کودک از طریق بازی با فرهنگ جامعة خویش آشنا می‌شود؛ هنجارها و ارزش‌های اجتماعی را درونی می‌کند و در نهایت، نقش‌های اجتماعی را می‌پذیرد.

امروزه اهمیت بازی در دوران کودکی با پژوهش‌های گسترده‌ای به طور کامل تأیید شده است. برای مثال؛ اگر کودک را به ماهی تشبیه کنیم، بازی همانند آب زلالی است که کودک در آن شناور می‌باشد. پس بازی برای کودک، همان زندگی است. از این‌رو باید شور زندگی را در میان کودکان ایجاد کرد و کودکان را همواره به بازی تشویق نمود. چنان چه کودکی را از بازی محروم کنند، موجودیت، سلامت و آینده‌اش را از او ستانده‌اند. دنیای بدون بازی، از نظر کودک زندانی بیش نیست. [1][1] بازی، زیرمجموعة سرگرمی است. سرگرمی دارای زیرمجموعه‌های متفاوت و تا حدی مرتبط به یکدیگر می‌باشد که انواع بازی (از قبیل فکری و جسمی) شاخه‌ای از آن محسوب می‌شود.

در حقیقت می‌توان گفت بازی، نوعی سرگرمی با ویژگیهای زیر است:

ـ هیجان‌انگیز؛

ـ هدفمند؛

ـ متناسب با سن کودک؛

ـ برانگیزاننده کنجکاوی؛

ـ انتخاب آزادانه؛

ـ لذتبخش و ...

پژوهشگران و معلمان (فلسفه و کودک) برای بازی اهمیت خاص و ویژه‌ای قائل هستند. در صورتیکه بازی همه یا برخی از موارد زیر را بدنبال داشته باشد، «فکری» محسوب می‌شود:

ـ توانایی حل مسئله

ـ ایجاد خلاقیت و ابتکار

ـ رشد ذهنی و مهارت فکری (دقت و تمرکز)

ـ برانگیختن حس رقابت

ـ مهارت ارتباط برقرار کردن (بین اشیاء، پدیده‌ها، کلمات و...)،

ـ یافتن شباهت‌ها و تفاوت‌ها

ـ کشف قابلیتهای خود و تقویت حواس 5 گانه (گفتاری، شنیداری و ...)

ـ ایجاد تشخیص، ارزیابی و انتخاب درست ایده‌ها

ـ ایجاد کندوکاو فلسفی

ـ بوجود آوردن حس همکاری مسئولیت‌پذیری و مشارکت

ـ بالا رفتن میزان یادگیری

ـ پیش‌بینی

بنابراین دامنه سرگرمی وسیع می‌باشد. به عنوان مثال گوش دادن محصولات صوتی، تماشای محصولات رسانه‌ای، بازدیدها، مطالعه کتب و .. از جمله سرگرمی ‌هایی می‌باشد که در صورت داشتن ویژگیهای بازی و فراهم آوردن موجبات مذکور، جزء بازیهای فکری محسوب خواهد شد.

 

[1][1].بازی کودک در اسلام، محمدصادق شجاعی. قم. مؤسسه بوستان کتاب. 1386.

 

 

دلیل خوابیدن هنگام مطالعه

در این پست چند شیوه برای مطالعه و تمرکز حواس بر اساس تجربیات خودم، نوشته ام که شاید برای دوستان مفید باشد.

1- خیلی از افراد به ویژه افرادی که چند سال مجبور به شرکت در هیچ آزمونی نبوده اند، مطالعه کردن برایشان سخت است و وقتی 10 دقیقه یک کتاب را می خوانند، خوابشان می­برد.

همانطور که اگر ما مدت زیادی ورزش نکنیم، بعد از مدتی بدنمان با اندکی دویدن خسته می شود، مغز هم همینطور است. اگر مدت زمان طولانی از حافظه مان استفاده نکنیم، بعد از مدتی این بخش مغز تنبل شده و بعد از چند دقیقه مطالعه و تلاش برای تمرکز حواس یا تلاش برای حفظ کردن مطلبی، ما خسته شده و خوابمان می برد.

برای بازگرداندن مغز به شرایط بهتر باید کم کم آن را تمرین داده و فعال کرد. طبیعتا فشار یکباره جواب نخواهد داد.

برای این کار می توان روزهای اول زمان کمتری برای مطالعه در نظر گرفت و به محضی که خواب به سراغ ما می آید باید، به جای خوابیدن به دنبال یک فعالیت فیزیکی برویم و بعد از اینکه خواب از سرمان پرید دوباره به مطالعه ادامه بدهیم.

2- برای مطالعه، باید شب قبل به میزان مناسب (نه بیش از حد و نه کمتر) استراحت کرده باشیم. میزان خواب مناسب بین 7 تا 8 ساعت در شب است. کمتراز این باعث خستگی مغز و عدم تمرکز آن در روز بعد می شود. خواب زیاد نیز ملال آور است و باعث کسالت می شود. البته ممکن است افراد در دراز مدت با پرخوابی، بدن خود را مثلاً به 10 ساعت استراحت عادت داده باشند که این موضوع باید اصلاح شود و کم کم باید میزان خواب را به وضعیت مناسب کاهش داد. شاید اوایل فرد احساس سردرد کند ولی به زودی با شرایط جدید خو می گیرد و بصورت خودکار صبح به موقع بیدار می شود. مثلاً زنان کارمند همه زود از خواب بیدار می شوند و مشکلی هم ندارند ولی زنان خانه دار عموماً زیاد می خوابند و کم کم بدنشان به این خواب زیاد عادت می کند.

3- صبح که ما بیدار می شویم، بلافاصله همه سلولهای مغزی به اندازه لازم جهت کار در روز فعال نمی شوند. شاید یکی از علتهای این موضوع این باشد که شبها، تپش قلب انسان، کاهش می یابد، خون رسانی به مغز کم می شود و فعالیت مغز نیز به رژیم کم کاری خود تغییر می کند (مانند وضعیت استند بای برای یک وسیله الکترونیکی). برای افزایش خون رسانی به مغز و بیدار کردن همه سلولهای مغزی، خوب است که برای مدت زمانی هر چند کوتاه، فعالیت ورزشی کنیم تا تپش قلب و میزان خون رسانی به مغز بالا برود. حتی 10 دقیقه ورزش صبحگاهی به سلولهای مغزی نشاط خاصی می دهد و آنها را آماده­ی استفاده می کند. پس مهم این است که فعالیت بدنی ما در صبح باعث افزایش تپش قلب و خون­رسانی به مغز شود. نرمش و حرکتهای کششی یوگا نیز می تواند در این زمینه مفید باشد، مضافاً اینکه این حرکات، مفاصل و ماهیچه های بدن را از کوفتگی شبانه رها می کند.

4- بعد از نرمش صبحگاهی، مغز برای شروع به کار به آب و مواد مغزی به خصوص قند (ترجیحاً قند طبیعی) نیاز دارد. بنابر این خوب است که در ابتدای روز، آب، شیر و خرما بخوریم. بعد از آن صبحانه را هم اگر در خانه هستیم، می توانیم زمانی بخوریم که احساس گرسنگی می کنیم.

5- بعد از تأمین مواد غذایی، باید شرایط ارگونومی مطالعه را در نظر بگیریم. برای مطالعه هیچ گاه نباید گوشه ای لم داد یا در حال خوابیده، مطالعه کرد. این وضعیتها باعث خواب آلودگی ما می شود. بهترین شیوه مطالعه استفاده از میز و صندلی است. ارتفاع صندلی باید به اندازه ارتفاع ساق پای ما باشد. بطوری که وقتی بر روی صندلی می نشینیم، نه پاها در هوا آویزان بمانند و نه زانوها به طرف بالا خم شوند. ارتفاع میز باید به اندازه ای باشد که در حالتی که ما با کمر راست روی صندلی می نشینیم، آرنجمان به راحتی روی میز قرار گیرد. اگر میز بلندتر باشد بعد از مدتی باعث خستگی کتف و بازوها می شود و اگر کوتاه تر باشد باعث قوز کردن و خستگی ماهیچه های کمر و بد فرم شدن کمر در طولانی مدت می شود. پشتی صندلی باید برعکس قوسهای کمر باشد. پشت ما در قسمت باسن برجسته، در بین دو پهلو تورفته و در قسمت استخوانهای کتف دوباره برجسته می شود. خمیدگیهای پشتی صندلی باید دقیقاً برعکس اینها باشد. اکثراً در ایران صندلیها غیر ارگونومیکی ساخته می شوند. یعنی صندلی در قسمت بین دو پهلو تو رفته و در قسمت استخوانهای کتف برجسته ساخته می شوند که این برای آدمهای قوزدار خوب است! اگر صندلی ما مناسب نیست می توانیم به کمک یک بالش نرم شرایط بهتری را در هنگام مطالعه برای وضعیت کمرمان آماده کنیم.

6- در حین مطالعه برای جلوگیری از آسیب به چشم خوب است که هر 10-15 دقیقه، برای چند لحظه به دور دست نگاه کنیم. برای این که این کار در جهت مطالعه باشد می توان، مثلاً یک یا چند پاراگراف را که خواندیم برای به خاطر سپردن آن، چشممان را از کتاب برداشته و ضمن نگاه به دور دست، سعی کنیم مطلب خوانده شده را در ذهن مرور کنیم.

7- در حین مطالعه نوشیدن اب را نباید فراموش کرد.

8- بعد از هر نیم ساعت، خوب است که از پشت میز بلند شده و برای چند دقیقه به بدن کش و قوس داده و نرمش کنیم.

بعد از دو ساعت مطالعه خوب است که به میزان 10 دقیقه ورزش سریع کنیم تا با افزایش تپش قلب، خون رسانی به سلولهای مغزی شدیدتر شود و از رخوت نشستن طولانی رها شویم. این کار می تواند مثلاً بصورت طناب زدن، یا حرکت روی ترد میل، یا یک دوچرخه ثابت طبی و یا حتی در جا دویدن بدون هیچ ابزاری! صورت گیرد.

9- بهترین روش مطالعه، تصویرسازی در ذهن است. در این روش، ما هنگام مطالعه متن، باید مطالب بیان شده را در ذهن خودمان به تصویر تبدیل کنیم و همینطور که متن را دنبال می کنیم، داستان را بصورت یک نمایش تصویری در ذهن خود به پیش ببریم. تصاویر در حافظه­ی ما به مدت طولانی تری باقی می ماند تا کلمات و جمله ها.

همچنین این روش باعث افزایش تمرکز ما بر روی کتاب خواهد شد و از خواب آلودگی جلوگیری می کند.

10- در بالای هر صفحه کتاب می توانیم خلاصه­ی مطلب را در یکی دو جمله با زبان و بیان خودمان و نه لزوماً با ادبیات نویسنده کتاب، بنویسیم. بهتر است این خلاصه ها به صورت سوال و جواب باشد.

در زیر مطالب مهم کتاب خوب است که خط بکشیم. (البته با مداد!) تا در زمان مرور، دوباره به آنها توجه کنیم.

11- برای جلوگیری از فراموش کردن مطالب خوانده شده، خوب است که در پایان مطالعه سعی کنیم به کمک خلاصه های نوشته شده در بالای هر صفحه، کل مطالب درسی خوانده شده در آن صفحه را به صورت داستان وار، به خاطر بیاوریم و مرور کنیم.

12- همچنین بعد از 3 روز، که مطالب در آستانه فراموشی قرار می گیرند خوب است که دوباره به خلاصه ها مراجعه کنیم و مطالب را بدون نگاه کردن به پاسخها و صرفاً با خواندن سوالهای خلاصه، مرور کنیم. طبیعتاً بعد از پاسخ به سوالات، ما می توانیم، پاسخمان را با متن کتاب مقایسه کنیم.

13- هر چه سریعتر ما یک کتاب را به پایان برسانیم، بهتر در ذهنمان باقی می ماند. بخاطر اینکه با مطالعه کامل کتاب می توان برداشت کلی ای از مبحث آن کتاب بدست آورد. ولی اگر مطالعه یک کتاب خیلی طولانی شود، مطالب اولیه فراموش می شوند و از ارتباط دادن مطالب انتهای کتاب به مطالب قبلی و اولیه، عاجز می مانیم.

14- نور در زمان مطالعه باید کافی باشد ولی باید از تابیدن نور مستقیم از روبرو جلوگیری شود. اگر پنجره های خانه به اندازه کافی بزرگ هستند، بهترین نور، نور خورشید است. که از سمت چپ برای راست دستها و از سمت راست برای چپ دستها بر روی میز بتابد. در صورتی که خانه به اندازه کافی با نور طبیعی روشن نمی شود می توان از نور مصنوعی به صورت تکمیلی استفاده کرد. از انداختن پرده ها و استفاده صرف از نور مصنوعی باید خودداری کرد. نور خورشید و منظره بیرون پنجره، حس سرزندگی، روز بودن و جنب و جوش و فعالیت را به آدم تلقین می کند و در جلوگیری از خواب آلودگی موثر است و برعکس، نور مصنوعی احساس شب بودن و ایزوله بودن را تلقین می کند و خود باعث خواب آلودگی می شود.

15- لامپهای کم مصرف و فلورسنت (مهتابی) پرتوهای فرابنفش دارند که در دراز مدت ممکن است باعث بروز سرطان شوند. بهتر است اگر از این لامپها استفاده می کنیم، موقعیت میز را به گونه ای قرار دهیم که بدن و سر ما فاصله مناسبی از این لامپها داشته باشند. یا لامپهای فلورسنت نزدیک را خاموش کرده و فقط لامپهای فلورسنت دور از خودمان را روشن بگذاریم. در صورت کمبود نور، می توان از چراغ مطالعه با لامپهای تنگستنی کم وات (20 تا 40 وات) استفاده کنیم. نور شدید چراغ مطالعه هم باعث خستگی چشم می شود. بهتر است از چراغ مطالعه­های تلسکوپی با پایه های بلند استفاده کنیم. چون هم روی میز را اشغال نمی کنند و هم به خاطر فاصله گرفتن از کتاب، نورشان ملایم می شود.

16- سکوت و آرام بودن خانه به تمرکز حواس کمک می کند.

17- گوش دادن به موسیقی در زمان مطالعه، تخمه شکستن، آدامس جویدن و از این قبیل روش مناسبی برای مطالعه نیست. حتی اگر ما بدان عادت کرده باشیم. هر صدایی و هر کاری، بخشی از مغز ما را بصورت ارادی یا غیر ارادی، درگیر خود می کند و به همان نسبت از تمرکز حواس ما کم می کند.

18- اگر می خواهیم بعد از ناهار هم زود به مطالعه برگردیم، پس بهتر است به جای یک وعده غذا نصف آنرا بخوریم! نصف دیگر را می توانیم وقتی دوباره گرسنه شدیم بخوریم. خوردن غذای سنگین و پرحجم وسط روز، همه خون بدن را برای هضم غذا، به طرف معده سرازیر می کند. به همین دلیل مغز احساس خستگی و خواب آلودگی می کند و ما را تا 3-4 ساعت مجبور به خواب می کند. افرادی که در محل کار هستند و مجبورند همچنان بعد از ناهار به کار خود ادامه دهند، معمولاً بخاطر نخوابیدن بعد از ناهار دچار سردرد می شوند. این سردرد بخاطر جدال مغز و معده برای اختصاص سهم بیشتری از خون بدن است. طبیعتاً معده بخشی از خون مورد نیاز مغز را به خود اختصاص می دهد در صورتی که مغز برای فعالیت روزانه به آن نیاز دارد.

کاهش حجم غذا در وعده­ی ناهار باعث فشار کمتر به معده و هضم سریعتر غذا و بازگشتن سریعتر خون به مغز می شود.

19- اگر مطلبی که می خوانیم حفظی است و ذهن ما آماده نیست، بهتر است آن مطلب را برای زمان دیگری بگذاریم و به کتاب دیگری بپردازیم.

20- یکی از علل خواب آلودگی، کمبود انگیزه و شوق برای مطالعه یک کتاب است. بنابر این تا جای ممکن ما باید برای خواندن کتاب مورد نظر در خودمان، شوق و انگیزه ایجاد کنیم. یکی از راهها برای اینکار، تلاش برای حل مسائل همان فصل مورد مطالعه است (قبل از مطالعه آن فصل!)، همچنین ورق زدن کتاب و بصورت اتفاقی مطالعه فصلهای وسط یا آخر کتاب می تواند سوالات زیادی را در ذهن ما ایجاد کند و باعث کنجکاو شدن ما در فهمیدن مطالب قبلی برای درک آن مطلب یا حل مسائل مربوطه می شود. حتی می توانیم سوالهای کنکور مربوط به همان فصل یا آزمونی که قرار است در آینده در آن شرکت کنیم، را مرور کنیم.

21- بعد از مطالعه طولانی کتاب مورد نظر، اگر احساس خستگی و دلزدگی از آن کتاب می کنیم، باید آنرا رها کرده به سراغ مطلب دیگری برویم. تلنبار کردن مطالب یک کتاب که همه شبیه هم هستند، باعث فراموشی می شود. ایجاد تنوع به مطالعه، این فرصت را به مغز می دهد که مطالب خوانده شده را در خود طبقه بندی کرده و به حافظه دراز مدت بسپارد.

22- مهمترین نکته در مطالعه، این است که ما نباید خلاقیت را از مغزمان بگیریم. مطالعه پشت سرهم مطالب کتاب، مانند نشستن در کلاس آموزگاری است که به روش سخنرانی (متکلم وحده) درس می دهد. در این روش، دانش آموز در فرآیند آموزش شراکت فعالی ندارد و فقط یک شنونده است. فعال نبودن خلاقیت مغزی شنونده در فرآیند آموزش، باعث عدم یادگیری و فراموشی زودهنگام مطالب می شود. مغز ما مطالبی را که خود به آنها می رسد بهتر به خاطر می سپارد تا مطالبی که بصورت اطلاعات حفظی، صرفاً می شنود. برای فعال کردن مغز در حین مطالعه، حتی می توان روی عنوانهای فصلها و بخشهای کتاب، اندکی فکر کرد. حدس بزنید در این فصل با این عنوان، کتاب چه می خواهد بگوید؟ و بعد با مطالعه آن فصل ببینید تا چه اندازه حدس شما درست بوده!

سال اول زندگی، بچه به جز گریه و صداهایی که پدر و مادر به زور می‌خواهند ثابت کنند معنی خاصی دارد، روش ارتباطی دیگري نمي‌شناسد. چند سال بعدی هم والدین با شیرین زبانی کودک و این‌که او هر بار چه کلمه جدیدی را یاد گرفته است، سرگرمند، اما بعد از این مدت بعضی از پدر و مادر‌ها دنبال سرگرمی دیگری می‌روند و آن اين است كه به کودک‌شان زبان دیگری یاد بدهند. به همین دلیل در خیلی از مهمانی‌ها بچه‌هایی را مي‌توان ديد که به اصرار والدین برای عمو یا خاله‌شان غلط يا درست از یک تا 10 را به انگلیسی می‌شمرند یا اپل می‌گویند و اورنج را نشان می‌دهند. اما از ابتدای دهه 90 با مطرح شدن موضوع دهکده جهانی و زبان بین‌المللی و البته نتیجه تحقیقات بعضی دانشمندان آموزش زبان دوم رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفته است. تحقیقات نشان داده بچه‌هایي که زبان دوم یاد می‌گیرند، هوش اجتماعی بالاتری دارند.

 

اما واقعا از چه سالی باید آموزش زبان به کودکان را شروع کرد؟

بسیاری از کار‌شناسان بر این باورند هرچه زبان دوم در سنین پایین‌تری به کودک آموزش داده شود احتمال این‌که کودک در سال‌های بعد در یادگیری این زبان موفق‌تر باشد، بیشتر است. در سال ۱۹۹۶ یک مقاله در روزنامه نیوزویک منتشر شد که نتایج یک تحقیق را بررسی می‌کرد. بر اساس این تحقیق، کودکی که بعد از 10 سالگی شروع به آموختن زبان دوم کند با احتمال کمتری ممکن است بتواند بعدها این زبان را مانند کسانی که آن زبان، زبان مادری‌شان است، صحبت کند. نتایج این تحقیق توسط زبان‌شناسان زیادی تایید شده است و به دنبال این تحقیق، تحقیقات بسیار دیگری هم انجام شد که بر همین موضوع تاکید داشت. بررسی‌های بیشتر در مورد یادگیری زبان در سنین پایین نشان داد کودک نه تنها با یادگیری زبان، برخورد اجتماعی‌اش تقویت می‌شود و در ارتباط با دیگر بچه‌ها موفق‌تر عمل می‌کند، بلکه این مسئله می‌تواند باعث پیشرفت عملکرد کلی کودک در بقیه دروس در مدرسه نیز بشود. در تحقیقی روی بچه‌های مدارس یکی از کشورهای غیرانگلیسی زبان، کودکانی که بیش از ۴ سال به یادگیری زبان دوم (اغلب زبان انگلیسی) پرداخته بودند نسبت به بچه‌هایی که زمان کمتری آن زبان را آموزش ديده بودند یا اصلا زبان دومی را یاد نگرفته بودند، در امتحان جامع و تست‌های مورد نظر تحقیق نتایج بهتری کسب کردند. طبق این تحقیق بچه‌هایی که زبان دوم یاد گرفته بودند حتی از بچه‌هایی که به یادگیری ریاضی پرداخته بودند هم موفق‌تر عمل کرده بودند. نتایج بررسی‌های متخصصان آموزش کودک نشان داده است کودکانی که زبان دوم می‌آموزند در حل مسائل پیچیده خلاقيت و تبحر بیشتری دارند. بررسی‌های بروک لمبرت و تاکر، در سال ۱۹۷۴نشان داده است بچه‌هایی که توانایی یاد گرفتن بیش از یک زبان را دارند هوش بالاتری دارند. لمبرت این‌طور استدلال می‌کند که شاید یادگیری زبان دوم و زبان‌های بیشتر باعث پیشرفت توانایی ذهنی و قوه درک فرد شده است.

 

نقش والدین در آموزش زبان

آموزش زبان باید توسط یک متخصص و بر اساس سیستم مناسب باشد. ساعات و جلسات آموزش زبان دوم و نحوه به کارگیری آن کاملا حساب شده است به همین دلیل والدین نا‌آشنا به این امر ممکن است نتوانند مربی‌های خوبی برای آموزش زبان به کودک‌شان باشند. اما آن‌ها می‌توانند با تشویق کودک به یادگیری و حمایت از او، علاقه کودک را به فراگیری زبان و فرهنگ دیگر بیشتر کنند. به کودک‌تان نشان بدهید توانایی او در صحبت کردن به زبان دیگر، برای‌تان ارزشمند است و با او همراهی کنید. سعی کنید کودک‌تان را به جشن‌ها یا مراسمی که در مورد فرهنگ‌ها و زبان‌های دیگر است ببرید یا با مشورت معلمش، کتاب‌ها و فیلم‌هایی به زبانی که در حال یادگیری است در اختیارش قرار دهید. اگر خودتان هم به آن زبان آشنایید، برایش به آن زبان کتاب بخوانید اما سعی کنید کلمات را به صورت صحیح تلفظ کنید. در بقیه مواد درسی با کودک‌تان کار کنید تا کودک با خیال راحت‌تری به یادگیری زبان بپردازد و مشکلی در زمینه‌های دیگر نداشته باشد.

 

زبان دوم ، از چه سنی؟

کار‌شناسان آموزش کودک و زبان‌شناسان معتقدند کودکانی که قبل از دوره نوجوانی به یادگیری زبان دوم بپردازند بهتر می‌توانند در زمینه تلفظ کلمات به طور صحیح و نزدیک به صاحبان اصلی زبان عمل کنند. زبان‌شناسان این موضوع را به تغییرات فیزیولوژیکی مربوط می‌دانند که در مغز کودکان در سنین نوجوانی رخ می‌دهد. تفاوت هجا‌ها و آوا‌ها در زبان‌های مختلف که باعث تفاوت لهجه‌ها می‌شود در کودکانی که زبان را قبل از شکل‌گیری بخش‌های مربوطه در مغز یاد گرفته‌اند کمتر به چشم می‌آید. به همین دليل بهترین سن آموزش زبان به کودک، قبل از 10 سالگی و زمانی است که کودک هنوز در زبان مادری خود هم پیشرفت چندانی نداشته است. البته این مسئله به هیچ وجه كودك را از یادگیری زبان مادری بازنمي‌دارد بلکه به پیشرفت آن هم کمک خواهد کرد. بعضی از والدین نگران این نکته هستند که یاد دادن زبان دوم در سنین کم ممکن است باعث شود کودک زبان مادری خود را فراموش کند یا این‌که در یادگیری زبان مادری و ادبیات آن دچار مشکل شود. در حالی‌که زبان‌شناسان خلاف این باور را دارند. آن‌ها معتقدند یادگیری زبان دوم به دليل به کارگیری ذهن کودک در استفاده از ترجمه‌ها و معانی کلمات و ساختار جملات می‌تواند باعث شود زبان مادری خود را هم بار دیگر بیاموزد و آن را در کنار زبان دوم یاد بگیرد. توجه کودک به یک زبان جدید می‌تواند باعث توجه او به ساختارهای زبان و جمله‌بندی‌ها شود. چیزی که ممکن بود تا آن زمان به آن چندان توجهی نشان داده نشود.

 

بهترین روش‌های آموزش زبان به کودک

برای آموزش زبان دوم به کودک، 3 روش اصلی وجود دارد که اغلب موسسات و سیستم‌های آموزش از یکی از این 3 روش استفاده می‌کنند. به کارگیری هرکدام از این روش‌ها به سن کودک، سیستم تربیتی کودک و نگاه والدین به مسئله یادگیری زبان بستگي دارد. کودک در بعضی از این روش‌ها سریع‌تر زبان دیگری را یاد می‌گيرد و در بعضی از روش‌ها آزادی بیشتری برای انتخاب یادگیری دارد.

روش غرقه سازی: در این مدل از یادگیری کودک کاملا در محیطی با زبان دیگر قرار می‌گیرد. در مهدهای کودک‌ دوزبانه مربی‌ها با زبان دوم که هدف یادگیری است صحبت می‌کنند و در مدرسه هم بچه‌ها حداقل نیمی از اوقات خود را در طول روز به یادگیری زبان دوم می‌پردازند. در روش غرقه‌سازی کامل که البته در مدارس معدودی اجرا می‌شود کودک همه مواد درسی مانند ریاضی، علوم و تاریخ را به زبان دوم فرا می‌گیرد. در این روش یادگیری زبان در واقع زبان دوم به جای این‌که موضوعی برای یادگیری باشد خود وسیله‌ای برای آموزش مواد درسی دیگر است و کودک ناخودآگاه مجبور به یادگیری این زبان می‌شود. بچه‌هایی که با این روش زبان یاد می‌گیرند در صحبت کردن زبان دوم با لهجه صحیح و به طور کامل، موفق‌ترند و به سطوح بالاتری از یادگیری زبان می‌رسند. اگرچه ممکن است در ابتدا، یادگیری در بعضی از مواد درسی، بچه‌ها به اندازه‌اي كه آن درس‌ها را به زبان مادری خود یاد می‌گیرند موفق نباشند اما به تدریج و با پیشرفت‌شان در یادگیری زبان دوم، این مشکل هم برطرف می‌شود.

روش آموزش زبان خارجی در مدارس ابتدایی: در این روش به جای این‌که زبان دوم در پایه راهنمایی به کودک آموزش داده شود، در‌‌ همان سال‌های ابتدایی و همراه با دیگر درس‌ها به طور مقدماتی به کودک یاد داده می‌شود. در این روش زبان دوم به عنوان یک سوژه یادگیری به کودک معرفی می‌شود و به طور معمول 3 تا 5 جلسه در هفته کودک زمان صرف یادگیری این زبان می‌کند. میزان موفقیت این روش کمی کمتر از روش قبلی است اما کودکانی که در این سن یادگیری زبان را شروع می‌کنند نسبت به كودكاني که در سال‌های بعد برای اولین بار زبان دوم را یاد می‌گيرند، پیشرفت بیشتری خواهند داشت. ارائه زبان دوم در سال‌های اولیه تحصیلی که کودک شوق برای یادگیری دارد باعث بالا رفتن سرعت یادگیری می‌شود. بسته به تلاش و میزان زمانی که صرف آموزش این زبان به کودک می‌شود ممکن است در آینده کودک بتواند به خوبی و با فصاحت به زبان دوم حرف بزند.

روش اکتشاف در زبان دوم: در این روش سن کودک کمی بالا‌تر است و این روش بیشتر از آن‌که آموزش زبان باشد در واقع نوعی تقویت شناخت کودک است. در این روش فرهنگ و زبان دوم به عنوان یک مفهوم به کودک ارائه می‌شود. برای کودک در مورد فرهنگ و زبان‌های مختلف صحبت می‌شود و ممکن است بیش از یک زبان به کودک ارائه شود تا کودک در یادگیری زبان دوم حق انتخاب داشته باشد. در مراحل بالا‌تر این روش، ساختار‌های زبان دوم هم به کودک آموزش داده می‌شود اما بیشتر از آن‌که تاکید بر فصیح صحبت کردن این زبان باشد، هدف آشنایی و ارائه اطلاعات در مورد فرهنگ جامعه‌ای است که به آن زبان سخن می‌گویند. اگر جلسات آموزش بیشتر از 2 یا 3 بار در هفته باشد ممکن است توانایی کودک در صحبت به زبان دوم هم بیشتر شود اما والدین نباید انتظار داشته باشند کودک در این روش یادگیری بتواند بعد‌ها به طور فصیح و با لهجه مناسب به زبان دوم حرف بزند. این روش یادگیری بیشتر مورد علاقه والدینی است که فکر می‌کنند آموزش زبان دوم ممکن است باعث فشار بر کودک شود. اگرچه این روش می‌تواند زمینه یادگیری زبان در سال‌های بعدی باشد و سرعت یادگیری زبان در فرد را در سال‌های بعدی زندگی افزایش دهد.

 

اختلالات يادگيري کودکان

اصطلاح کودکان دارای ناتوانی یادگیری به کودکانی اشاره دارد که در یک یا چند مورد از فرایندهای اساسی رشدي و تكاملي از قبیل درک و فهم ، استفاده از زبان گفتاری یا نوشتاری اختلال داشته باشند . این اختلال ممکن است خود را به صورت ناتوانی در شنیدن و درك كردن ،بيان كلامي ، خواندن ، نوشتن ، هجی کردن یا انجام محاسبات ریاضی نشان دهد . این تعریف کودکانی را که مشکلات یادگیری ناشی از معلولیتهای بینایی ، شنوایی یا حرکتی، عقب ماندگی ذهنی ، نابسامانیهای عاطفی یا محرومیت های محیطی ، فرهنگی یا اقتصادی دارند ، در بر نمي‌گيرد. بعلاوه ناتوانی یادگیری نبايد ناشی از هوش پایین باشد به عبارت دیگر دانش آموزی دارای ناتوانی یادگیری داراي ويژگي‌هاي زير است:

· دارای بهره هوشی متوسط و بالاتر است.

· از نظر حواس مختلف ( بینایی و شنوایی و... ) سالم است.

· از نظر پیشرفت درسی و عملكرد تحصيلي با توجه به سن و هوش ضعيف است.

· مشكلات زباني شامل اختلال زبان دركي و يا بياني ، وارونگی کلمات و... دارد.

· به موضوعات مطرح شده پاسخ‌هاي نامربوط مي‌دهد.

· حواس پرتی دارد و جزئيات مهم را فراموش مي‌كند.

· گاها دست‌ و پا چلفتي است و هماهنگی چشم و دست وي ضعيف است

· اعتماد به نفس پایین دارد و در زمينه‌هاي تحصيلي انگيزه‌ي زيادي ندارد.

· فعاليت‌هاي آموزشي و درسي را با تأخير انجام مي‌دهد و از پرداختن به فعاليت‌هاي آموزشي طفره مي رود و يا آن‌ها را به پايان نمي‌رساند

· فراخنای کوتاه حافظه ضعيف دارد و مطالب را زود فراموش مي‌كند.

تعریف ناتوانی های یادگیری:

اختلال یادگیری زمانی تشخیص داده می شود که پیشرفت فرد برای خواندن ، ریاضیات و بیان نوشتاری اساسا پایین تر از سطح سنی، هوشی و تحصیلی مورد انتظار باشد و مشکلات یادگیری در پیشرفت تحصیلی یا فعالیتهای روزمره مستلزم مهارت خواندن، ریاضیات و نوشتن به میزان قابل ملاحظه ای اختلال ایجاد كرده‌باشند. اختلالات یادگیری ممکن است تا بزرگسالی نیز ادامه پیدا کنند. امکان دارد که اختلالات یادگیری با روحیه ی ضعیف، عزت نفس پایین و کمبود مهارتهای اجتماعی و افت تحصيلي همراه باشد. بزرگسالان مبتلا به این اختلال، ممکن است در زمینه های استخدامی یا سازگاری اجتماعی با مشکلات جدی مواجه شوند.

اختلال يادگيري در همراهي با ساير اختلالات روان پزشكي كودك و نوجوان ديده مي شود. در 1 تا 25% افراد مبتلا به اختلال سلوک، اختلال لجبازی – نافرمانی، اختلال بیش فعالی – نقص توجه واختلال افسردگی، اختلال یادگیری نیز گزارش شده‌است.

75% دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری در مقایسه با دانش آموزان عادی همتای خود، در مهارت های اجتماعی ضعف دارند. این کودکان به علت داشتن مشکلات میان فردی با همسالان، اغلب از سوی همکلاسی های خود پذیرفته نشده، از سوی آنها طرد شده یا نادیده گرفته می شوند. پذیرفته نشدن از سوی همسالان، بدبینی کودک به درس و مدرسه، گوشه گیری، تنهایی و افت تحصیلی او را در پی دارد. هوش از عوامل مهم در انتخاب بهترین راه حل در موقعیت های حل مساله میان فردی است، اما با وجود بهره هوشی طبيعي بدليل عزت نفس پایین ممكن است کودک نتواند عملكرد مناسبي داشته‌باشد.

مهمترین ناتوانیهای یادگیری عبارتند از : ناتوانی در خواندن ، ناتوانی در ریاضیات ، ناتوانی در بیان کتبی یا نوشتن .

ناتوانی در خواندن : Dyslexia

مشکلات خواندن از اساسی ترین مشکلاتی است که کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری با آن مواجه هستند ، زیرا کودکی که نمی تواند بخواند شانس بسیار کمی برای موفقیت در مدرسه دارد . علاوه بر آن گاهی دشواریهای خواندن این کودکان با مشکل هجی کردن نیز همراه است . ناتوانی در خواندن ، اختلالی است که به رغم تجارب کلاسی متعارف ، شخص در کسب مهارتهای زبانی خواندن و هجی کردن که متناسب با توانایی هوشی اش باشد، عاجز است .

ناتوانی در ریاضیات : Dyscalculia

ناتوانی در ریاضیات عبارت است از اختلال در توانائیهای ریاضیات که در اثر آسیب ارثی، فرایندهای رشدی مراکز مغز که زمینه رشد تواناییهای ریاضی است ، به وجود می آید . کودکان مبتلا به ناتوانی در ریاضیات در زمینه درك مفاهيم رياضي، محاسبات، خواندن يا نوشتن اعداد، حل مسئله و درک روابط فضایی دچار مشکل شدیدند .

ناتوانی در بیان کتبی یا نوشتن : Dysgraphia

فرایند نوشتن پیچیده است و به مهارتها و تواناییهای مختلفی بستگی دارد و مستلزم درک صحیحی از الگوهای نمادین نوشتاری است . مهارت نوشتن با کارکرد حرکتی چشم و هماهنگی حرکات ارتباط دارد ، همچنین مستلزم هماهنگی حرکتی چشم و دست ، کنترل بازو ، دست و عضلات انگشت است . مشکلات نوشتن اکثرا ًدر بین کودکان دارای صدمات مغزی ، آسیبهای خفیف مغزی و کودکان مبتلا به ناتوانی یادگیری دیده می شود .

ناتوانی در نوشتن شامل : ناتوانی در املاء نویسی ، دستخط و انشا نویسی می شود .

مهارت املانویسی یکی از مهارتهای مهم زبان نوشتاری است. املای یک کلمه پیچیده تر و دشوارتر از خواندن آن است چرا که در خواندن ، نشانه ها و حروف الفبا در بازشناسی کلمه وی را یاری می کنند اما در نوشتن دانش آموز باید بر روابط آواها و نشانه ها ، تجزیه واژه ها و نحوه ترکیب عناصر متشکله آن آگاهی و مهارت کامل داشته باشد .

علل ناتوانی های یادگیری:

ناتواني يادگيري مي‌تواند علت‌هاي متعددي داشته باشد. براي برسي اين علل بايد عوامل زير مورد ارزيابي قرار گيرد.

الف) ضعف عوامل آموزشي:

غيبت‌هاي مكرر از كلاس درس

اختلال يا نقص در برنامه‌ي آموزشي مثل عدم حضور معلم يا جابجائي معلمين.

فقدان مهارت كافي در معلمين.

سوء رفتار با كودك در محيط‌هاي آموزشي

ب) عوامل محيطي

عوامل محيطي بسياري وجود دارد كه مي تواند به پيچيدگي ناتواني هاي يادگيري بيفزايد و حتي شايد سبب ساز آن باشد . از جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

· جدایی طولانی کودک از والدین بویژه مادر، به هر دلیل (این جدایی در دوران نوزادی تاثیرات شدیدی بر رشد کودک دارد)

· بیماری، ضعف و ناتوانی شدید و طولانی در دوران نوزادی یا سالهای اولیه زندگی کودک

· کودکی که مورد بی توجهی قرار گرفته و از تاثیر و همراهی متقابل والدین، بزرگسالان یا سایر کودکان در لحظات یا فرصتهای موثر زندگی شدیدا محروم می شود.

ج) عوامل رواني

امكان دارد كودكان مبتلا به ناتواني هاي يادگيري در عملكردهاي رواني پايه چون ادراك ، حافظه و شكل دادن به مفاهيم اختلال داشته باشند .

د) عوامل فيزيولوژيك

بسياري از متخصصان بر اين باورند كه علل اساسي و عمده ناتواني هاي يادگيري آسيب ديدگي مغزي ، شديد يا جزيي و صدمه وارده به دستگاه عصبي و مركزي است .

ه) عوامل ژنتيكي

شواهدي در دست است كه نشان مي دهد ناتواني هاي يادگيري احتمالا در برخي خانواده ها بيش از ديگران ديده مي شود در واقع عوامل ژنتيكي در بسياري از ناتواني هاي يادگيري نقش دارند .

و) عوامل بيوشيميايي

اختلالات متابوليك از جمله عوامل ديگري هستند كه موجب ناتواني هاي يادگيري مي شوند اختلالاتي مثل مثل هايپوگليسمي ، كم كاري تيروئيد و …

ز) عوامل پيش ، هنگام و بعد از تولد

ح) نواقص جزيي در عملكرد مغزي

تشخيص اختلالا ت يادگيري

اختلال خواندن شايع ترين نوع اختلال يادگيري است و كودك در اين اختلال در صحيح خواني، رمزگشايي، سرعت و دقت خواندن و درك مطلب مشكل دارد. كندي در يادگيري پيشوند ها، پسوند ها، كلمات ريشه اي و ساير فنون خواندن از ديگر نشانه‌هاي اختلال است. همچنين كودك در يادآوري و فهم آنچه خوانده است مشكل دارد، در درك، فهم و تعبير مفاهيم ضعف داشته و متن پيش رو را درست و صحيح بخواند. كودك خطاهاي پايدار در خواندن دارد و معمولاً از خواندن با صداي بلند اجتناب مي كند.

كودكاني كه اختلال نوشتن دارند در هجي كردن صحيح كلمات و ديكته آن، در استفاده از گرامر ضعف دارند. دست خط بدي دارند و ممكن است در يك قطعه نوشتاري، يك كلمه مشابه را در جاهاي مختلف متفاوت بنويسند. معمولاً از تكاليف نوشتني اجتناب مي كنند و تكاليف درسي خود را به كندي انجام مي دهند و خطاهاي ثابت در نوشتن دارند.

كودكاني كه اختلال رياضيات دارند در استدلال و يا محاسبات رياضي ضعيف هستند و در مهارت هاي رياضيات كه نياز به درك مفاهيم پايه اي دارد، مشكل دارند.

با توجه به تعاريفي كه از دانش آموزان داراي مشكلات يادگيري گفته شد به نظر مي رسد معلمين از جمله اولين كساني هستند كه متوجه مشكل اين دانش آموزان مي شوند و پس از اينكه روشهاي گوناگون آموزشي را اجرا مي كنند به موفقيت چشمگيري نمي رسند.

پدیده های همراه

اختلالات خاص یادگیری خود را در قالب پدیده هایی قابل مشاهده نشان می‌دهند. این پدیده ها، رفتارهایی هستند که هر روز در کلاس یا خانه دیده می‌شوند. مثلاً ممکن است اين كودكان در تكلم نيز مشكلاتي داشته باشند مثلا در پیدا کردن کلماتی که بیانگر نظرشان باشد، مشکل پیدا کنند یا به خاطر کنترل ماهیچه ای ضعیف دست خط بدی داشته باشند.

انواع اشکالات املایی دانش آموزان :

به طور کلی اشکالات یا ناشی از محیط است و یا از خود فرد ناشی می شود. از دیدگاه روانشناختی می توان اشکالات املایی را ناشی از موارد زیر دانست :

ضعف در حساسیت شنوایی مثال: بجاي "تار" مي‌نويسد "کار"

ضعف در حافظه شنوایی که سبب جا انداختن کلمات و حروف می شود .

ضعف در حافظه دیداری ( غلط نویسی حرف هم صدا ) مثال: "طناب" و "تناب"

ضعف در حافظه توالی دیداری ( جابه جا نوشتن حروف در کلمه ) مثال : "مادر" كه "مارد" نوشته مي شود

قرینه نویسی ( آیینه نویسی )

وارونه نویسی ( چپه نویسی )

عدم دقت ( کم گذاشتن سر کج ، تشدید ، کم و زیاد گذاشتن نقطه و دندانه ها و... )

نارسانویسی ( عدم وضوح و خوانایی نوشته )

روشن است که با شناسایی سریع و به موقع مشکلات املایی روند درمان تسهیل می یابد و از تثبیت ناتوانی یادگیری در کودکان و افت تحصیلي جلوگیری خواهد شد .

چرا مهم است كه اختلالات يادگيري را تشخيص دهيم؟

پيشرفت تحصيلي كودك تأثير بسزايي براي اعتماد به نفس و تصوير مثبت ذهني او از خود دارد به همين دليل شكست نسبي يا مطلق تحصيلي در مدرسه يك عامل خطر مهم براي شكل گيري اختلالات روانپزشكي بعدي مي باشد.

معمولا“ اين كودكان اسير يك چرخه هيجاني منفي مي شوند. به اين صورت كه ناتواني تحصيلي منجر به احساس شكست و ناكامي، اعتماد به نفس ضعيف، اضطراب، افسردگي و نقص در كفايت اجتماعي مي گردد كه اين موارد با توانايي كودك براي مشاركت فعال و مؤثّر در امور مدرسه تداخل مي كند و مشكل يادگيري كودك شدّت مي يابد و تشديد اختلال يادگيري باعث تشديد موارد فوق مي گردد و وضعيت كودك بدتر و بدتر مي شود.

به دليل تمام موارد فوق تشخيص كودكان با اختلال يادگيري، كمك بسزايي به كودك و خانواده او مي نمايد و عدم تشخيص و مداخله مناسب، تأثيرات منفي جبران ناپذيري بر زندگي و آينده كودك مي گذارد.

شيوع:

شيوع واقعي اين اختلالات ناشناخته است و تخمين زده مي‌شود حدود 5تا 10درصد كودكان سنين مدرسه درگير اين اختلال باشند. اختلال خواندن نسبت به اختلالات ديكته و رياضيات شايع تر مي باشد. در مواردي نيز به طور مختلط هر سه نوع اختلال ممكن است ديده شود.

اختلالات يادگيري در پسران شايع تر از دختران است. اين نسبت در پسران سه برابر دختران و گاهي پنج برابر مي باشد.

درمان اختلالات یادگیری:

با انجام آزمونهاي تشخيصی، معلوم مي شود كه كودك در كدام زمينه‌ها با مشكل روبرو است و حدود يادگيري او چه اندازه است و اينكه مشكل يادگيري او به كداميك از مسائل ادراك ، حافظه ، زبان ، و … مربوط مي شود . سپس يك طرح آموزشي انفرادي (IEP) بر اساس زمينه هاي قدرت و ضعف كودك تهيه و تنظيم مي شود

آنچه بايد معلمين و والدين بدانند: · با حمايت درست و مداخله ی مناسب اين كودكان مي توانند در مدرسه موفق باشند. موارد زير را در برخورد با اين كودكان در نظر بگيريد: · با كودك صحبت كرده و به طور باز و آشكار او را از مشكلي كه در زمينه يادگيري دارد مطلع نماييد. · به او يادآوري نمائيد كه در يادگيري و آموزش نياز به روشي متفاوت دارد. · نقاط قوت و استعدادهاي او را بشناسيد و جهت پرورش آنها، او را تشويق كنيد. · او را در روش ها و فنوني كه براي كمك به يادگيري مؤثّر است همراهي كنيد. · تلاش هاي او را براي رسيدن به موفقيت ارج بنهيد و حمايت كنيد. · زماني كه او مشغول مطالعه است براي او يك مدل و الگو باشيد. شما هم يك روزنامه يا كتاب بدست گرفته و مطلبي بخوانيد و يا يك متن يا نامه بنويسد. · انتظارات واقع‌بينانه از او داشته باشيد. · بين والد و معلم لازم است همكاري و تعامل نزديك وجود داشته باشد. · زماني كه كودك شما مي خواهد حرف بزند، به او گوش دهيد. · از او به خاطر مشاركت در انحام امور مدرسه و قابليت هاي خاصش قدرداني كنيد و او را تصديق و تائيد كنيد. · با توسل به روش هاي رفتاري انگيزه كودك را براي فعاليت هاي تحصيلي بالا ببريد. · در صورتی که مشکل توجه و تمرکز دارد با مصرف به موقع داروهای تجویز شده توسط پزشک، به كودك در بهبود توجه و تمرکز کمک کنید. · اين كودكان نيازمند آن هستند كه علاوه بر آموزش معمول كلاسي، در ساعاتي از روز تحت آموزش هاي خاص توسط معلم تعليم ديده قرار بگيرند. · علاوه بر درمان اختلال يادگيري، بايد اختلالات روانپزشكي همراه نيز تحت درمان قرار بگيرند مانند: اختلال بيش فعالي، كم توجهي، اضطراب افسردگي و.... · در نظر داشته باشيد كه 75 درصد كودكان، اختلال يادگيري نقص هاي قابل توجهي در مهارت هاي اجتماعي دارند، آموزش مهارت هاي اجتماعي را از آنان دريغ نكنيد.

 

جهان امروز ما، جهان سرعت است و روز به روز نیز بر این سرعت افزوده می شود. برای این که از این کاروان علم و زندگی، عقب نمانیم، باید با آخرین روش های دست یابی به دانش آشنا شویم و از آن، برای استفاده صحیح و بیشتر از استعدادها و توانایی های خدادادی مان بهره ببریم. یکی از این روش ها، تندخوانی است. تحقیقات نشان داده است که با خواندن سرعت متوسط دویست کلمه در دقیقه، به جای هزار کلمه در دقیقه، مردان و زنان با تحصیلات عالی، پنج بار آهسته تر از آن چه که لازم است، می خوانند؛ یعنی اگر آنها از توانایی حقیقی و بالقوه خویش استفاده کنند، خواندن کتابی که پنج ساعت طول می کشد، به شصت دقیقه یا کمتر کاهش می یابد.

ما در این مقاله، قصد داریم تا شما را به طور کلی و اجمالی، با فواید و مهارت های تندخوانی آشنا کنیم؛ اما اگر می خواهید مهارت ویژه ای در این زمینه کسب کنید، باید به کتاب هایی که در این زمینه نوشته شده است، مراجعه کنید و از همین امروز تمرین کنید.

آیا یک فرد معمولی می تواند «تندخوان» شود؟

بلی، به دلیل این که تحقیقات علمی نشان می دهد که مغز یک انسان سالم، می تواند هر بار گروه کلمات یا شبه جمله ها را به همان خوبی تک کلمه ها بپذیرد و این عمل، از هر جهت، آسان تر است. ما جمله را هرگز به خاطر درک تک تک کلماتش نمی خوانیم؛ بلکه آن را برای درک شبه جمله هایی که کلمات نیز در آنها هستند، مطالعه می کنیم.

به عنوان مثال، خواندن «آنماشینسفیدکنارجادهپارککرد»، خیلی دشوارتر است از خواندن «آن ماشین سفید، کنار جاده پارک کرد».

خواننده کند ناچار است کار مغزی بیشتری از خواننده سریع انجام دهد؛ زیرا ناچار است پس از تشخیص هر کلمه، معنای آن را به معنی کلمه بعد از آن بیفزاید. در مثال فوق، این حد به اندازه پنج تا شش کار اضافی می رسد؛ در حالی که خواننده سریع که هر بار مجموعه های معنی دار (شبه جمله ها) را می بیند، فقط یک اتصال ساده را بین دو قسمت انجام می دهد.

بنابراین، مزیت فوق العاده تندخوانی، انجام کار فیزیکی کمتر، توسط چشمان بر روی هر صفحه می باشد. در این صورت، به جای حدود 500 توقف توأم با تمرکز دید که چشم خواننده کند بر روی هر صفحه انجام می دهد، خواننده سریع، نزدیک به 100 توقف در صفحه را که عضلات چشم را کمتر خسته می کند، به انجام می رساند.

بررسی باورهای غلط در زمینه تندخوانی

«فرد تندخوان، قادر به احساس و درک مطلب نیست».

این باور، غلط است؛ بلکه عکس این مطلب درست است؛ یعنی خواننده کند، به خاطر توقف ها و شروع های مکرر و پیشرفت متزلزل، امکان زیادی دارد که بی حوصله شود؛ تمرکز حواس خود را از دست بدهد؛ حضور ذهنش کاهش یابد و از درک معنی آن چه که می خواند، عاجز بماند؛ ولی کسی که عادت کند شبه جمله ها را با هم ببیند، به طور طبیعی مفهوم آنها را هم به همراه یکدیگر درک می کند. از طرف دیگر، تندخوانی، باعث می گردد تا مطالب کم اهمیت، زودتر شناخته شوند و بر مطالب مهم، تأکید ورزیده شود. از این رو، درک تمام مطلب، برای خواننده سریع، خیلی آسان تر و دامنه دارتر از درک مطلب، برای خواننده کند می باشد.

«خواندن بیش از 500 کلمه در دقیقه، ممکن نیست»!

این جمله، غلط است؛ زیرا با توجه به این حقیقت که در هر توقف می توانید تا حد شش کلمه را زیر دید قرار دهید و این واقعیت که قادرید در هر ثانیه تا چهار توقف را انجام دهید، بدین معنی است که به راحتی می شود سرعتی تا حد 1000 کلمه در دقیقه را به دست آورد.

«سرعت بیشتر، تمرکز حواث کمتری را به دنبال دارد».

خیر، زیرا هر چه سریع تر حرکت کنیم، نیروی جنبشی بیشتری را جمع کرده، تمرکز بیشتری پیدا می کنیم. سرعت های خواندن متوسط، طبیعی نیست؛ بلکه آنها سرعت هایی هستند که با آموزش های ابتدایی نادرست خواندن، همراه با اطلاعات غیر کافی از طرز کار چشم و مغز، در سرعت های متفاوت، حاصل آمده اند.

فواید تندخوانی

1. یکی از مهم ترین سودهای تندخوانی، این است که شخص تندخوان، دارای ذهنی فعال و حساب گر می شود و با همه چیز، دقیق و حساب شده برخورد می کند؛ سکون، از زندگی اش رخت برمی بندد و همیشه و ناخودآگاه، فعال و پویاست.

2. یکی دیگر از آشکارترین اثرهای تندخوانی، صرفه جویی در وقت است. صرفه جویی در وقت، باعث می شود تا وقت های اضافی پیدا کنید و از آن وقت ها، برای مطالعات جنبی دیگر و کارهای شخصی تان بهره ببرید و حتی درس های دانشگاه را بهتر و کامل تر بخوانید. بیشتر ما از نداشتن وقت کافی، برای انجام کارهای مورد علاقه مان شکایت داریم. اگر شما هم تا امروز چنین مشکلی داشته اید و یا به مطالعه، زیاد علاقه مندید، ولی نمی توانید به همه مطالب جالب مورد نظر خودتان برسید، بدانید که با تندخوانی، قادر خواهید بود به ساعات بیشتری برای مطالعه دست یابید.

3. تندخوانی، کارآیی و خلاقیت فرد را بالا می برد. شخص تندخوان، با هر مسئله ای، به راحتی برخورد می کند و آن را از پیش پای خویش برمی دارد. دانشجویی که به مهارت تندخوانی دست یافته، از زندگی فوق العاده ای برخوردار می شود؛ زیرا تندخوانی، رابطه مستقیمی با دانش زیاد و درک صحیح - که از تندخوانی به دست می آید - دارد. کسانی که سریع تر می خوانند، بهتر نیز می فهمند و راه پیشرفت برایشان همواره باز است.

موانع تندخوانی

موانعی را که بر سر راه سرعت عمل مغز در موقع خواندن ایجاد می کنیم، اصطلاحاً «راه بندان» می نامیم. حال باید ببینیم که این راه بندان های خواندن، چه چیزهایی هستند؛ از کجا ناشی می شوند و چگونه می توان آنها را رفع کرد.

الف) تلفظ و لب خوانی

اگر شما این مشکل را داشته باشید، به هنگام مطالعه، به جای خواندن بی صدا، صدای کلمات را در گلو ایجاد می کنید (ادای صوت یا تلفظ) و یا آن که لب ها را بدون صدا حرکت می دهید (لب خوانی)؛ مثل این که کلمات را برای خود با صدای بلند می خوانید و از این طریق، مغز خود را وادار می کنید که مطالب را با سرعتی در حد سرعت حرف زدن، جذب کند که این سرعت، برای خواندن بی صدا، فوق العاده کم است.

ب) کمک اضافی

کمک اضافی، چنانچه به صورت جزء اصلی عمل خواندن درآید، جزء راه بندان ها به شمار می آید و در حد شدید خود، باعث کندی حرکت چشم و عمل ذهن، در انجام عمل خواندن خواهد شد. کمک اضافی، اصطلاحاً به عمل با انگشت نشان دادن کلمه به کلمه مطلب مورد مطالعه و یا لغزاندن یک لبه صاف مانند خط کش از بالا به پایین و مشخص کردن کامل هر سطر مورد مطالعه می باشد که در چنین وضعی، به مغز خود کمک اضافی را تحمیل کرده اید و باعث می شود که در موقع خواندن، فکر شما، متکی به این عمل اضافه شود و هرگز نتواند به طور مستقل عمل کند.

ج) واپس نگری

کسانی که گرفتار این عیب هستند، نمی توانند بدون برگشت های مجدد بر روی کلمات و عبارات خوانده شده، به خواندن ادامه دهند و یا بدون عقب نگری های مکرر از ابتدا تا انتهای هر سطر را با نگاه طی کرده، به سر سطر بعد بروند. بارها اتفاق می افتد که این افراد، پس از پایان هر سطر، دوباره به همان سطر برگشته، گاهی پس از خواندن چند کلمه و احیاناً تا نزدیکی های آخر همان سطر، متوجه اشتباه خود شده، به سر سطر بعدی می روند.

اکثر ما، اغلب به هنگامی که مایلیم جمله هایی را که خوانده ایم، دوباره خوانده یا در مواردی که تمرکز کافی و حضور ذهن نداشته ایم، دوباره به عقب برگشته و قسمتی از مطلب خوانده شده را دوباره با دقت بیشتری بخوانیم، اقدام به واپس نگری می کنیم؛ ولی اگر این واپس نگری ها را کنترل نکنیم، به صورت عادت بسیار بدی در خواهد آمد. تصور کنید که اگر قرار باشد هر بار یک کلمه یا یک عبارت یا قسمتی از یک سطر را که خوانده ایم، دوباره خوانده، باز به عقب برگشته، دوباره و سه باره بخوانیم و یا این که پس از خواندن هر سطر، به جای رفتن به سر سطر بعدی، هر بار تا نیمه های همان سطر را خوانده، متوقف شده، دنبال سر سطر بعدی بگردیم، چگونه رشته مطلب را گم می کنیم و چقدر از سرعت، باز خواهیم ماند.

د) تلفظ در ذهن

این اشتباه دیگری است که تقریباً همه گرفتار آن هستند. لب ها بی حرکتند و ارتعاشی در گلو احساس نمی شود؛ ولی کلمات را در مغز خود تکرار می کنیم؛ یعنی گرفتار چیزی هستیم که اصطلاحاً می توان آن را «حرف زدن ذهنی» نامید. لازم به تکرار است که هر چیزی که شباهت به خواندن با صدای بلند داشته باشد، مغز را از به دست آوردن سرعتی که قادر به رسیدن به آن است، باز خواهد داشت. باید اعتراف کرد که از میان بردن کامل این نقص، تقریباً ممکن نیست و در حال عادی، لزومی هم ندارد (مگر آن که سرعت های فوق العاده زیاد در خواندن، مورد نظر باشد). با این حال، هنگام خواندن، هر قدر تلفظ در ذهن خود را کاهش دهید، به همان نسبت، خواندن خود را سرعت بخشیده اید.

ه) معکوس بینی

این مشکل، اغلب در خواندن کلمات انگلیسی اتفاق می افتد؛ مثلاً No را On خوانده یا Saw را Was تصور می کنیم و می خوانیم. در خواندن فارسی نیز به ندرت کلماتی هستند که معکوس خوانده می شوند؛ ولی ما فارسی زبانان، بیشتر در خواندن اعداد و محاسبات با این مشکل مواجه می شویم؛ مثلاً عدد 45 را 54 و یا 32 را 23 تصور می کنیم و می خوانیم یا محاسبه می کنیم. این اتفاق، اغلب به خاطر از راست به چپ خواندن مغز است و فراموش می کنیم که کلمات انگلیسی و اعداد را باید از چپ به راست خواند. این مشکل، اغلب ایجاد سردرگمی کرده، خود موجب ایجاد مشکلات دیگری می شود که به آنها اشاره کردیم.

و) عدم توانایی استفاده از میدان دید چشم

در اتاقی که نشسته اید، به روبه رو نگاه کنید و به شیئی ای در مقابل خود (مثلاً پنجره) نگاه کنید؛ در حالی که به دستگیره وسط پنجره نگاه می کنید، گوشه های دیوارهای دو طرف و تابلوی روی دیوار سمت چپ و در اتاق را که در دیوار سمت راست قرار دارد، می بینید. به همین طریق، هر سطر مطلب مورد مطالعه، به راحتی در میدان دید شما واقع می شود و برای انجام پرش های لازم، کافی است که فقط چشم خود را حرکت دهید. بنابراین، از حرکت دادن سر خود، خودداری کنید و در غیر این صورت، چون سر نمی تواند با سرعت فکر حرکت کند، راه بندانی برای خواندن، ایجاد می کند.

چگونه این راه بندان ها از بین می روند؟

خوشبختانه این مشکلات، جزء آن دسته از ناتوانی های خواندن هستند که می توان به سرعت آنها را از بین برد. از یک نظر، تمام راه بندان ها، احتیاج به از میان بردن ندارند و گاهی نمی توان آنها را به کلی از میان برد. می دانیم که بسیاری از خوانندگان، عادت به خواندن مطلب مورد مطالعه در ذهن خود دارند. اگر توانستید تا حدودی عادت درذهن خوانی خود را کاهش دهید که بسیار مفید است. اگر این عادت زیاد عمیق نباشد، سعی کنید تا آن جا که می توانید، در کم کردنش بکوشید؛ ولی نگران آن نباشید و سایر قسمت ها را درست انجام دهید و زیاد به خود فشار نیاورید.

در مورد لب، انگشت، حرکت سر و دیگر کندکننده های جسمی، بحثی نیست. هر کدام که هنوز باعث کندی خواندن شما می شوند، باید از بین بروند که آن هم کاری بسیار آسان است.

به طور کلی، تمرین لازم است. هر گاه قانع شدید که هر کدام از راه بندان ها دیگر مانع سرعت خواندن شما نیست و به قدر کافی کاهش یافته است، وقت خود را برای نابودی کاملش صرف نکنید و به جای آن، وقت خود را صرف انجام تمریناتی کنید که مربوط به مشکلات اساسی شماست. در شدیدترین موارد، اگر به مدت دو تا سه هفته، روزی فقط چند دقیقه را صرف تمرین کنید، مسلماً عادات غلط خود در نحوه خواندن را از بین خواهید برد.

راه های علاج بدون کمک دیگران

الف) علاج تلفظ و لب خوانی

برای علاج تلفظ، باید محل تولید صدا را پیدا کنید. برای این کار، به طریق زیر عمل کنید:

دو انگشت دست خود را در دو طرف سیب گلوی خود قرار دهید و هوا را به طور مداوم از میان لب های خود خارج کنید. آیا ارتعاشی احساس می کنید؟ خیر. حالا هر آهنگی را که میل دارید، در گلو با صدای «هوم هوم» بنوازید. آیا ارتعاش وِزوِز مانندی را زیر دو انگشت خود احساس می کنید؟ این، همان مشکلی است که می خواهید آن را در موقع مطالعه آرام، از بین ببرید. اگر نمی توانید آن را مهار کنید (از میان ببرید)، در موقع خواندن، هوا را از دهان خود خارج کنید.

راه های زیادی نیز برای از بین بردن لب خوانی وجود دارد. پیشنهادهای زیر را آزمایش کنید و هر کدام را که برای خود مناسب تر یافتید، به کار برید:

1. بین لب هایتان و نه بین دندان ها، چیزی را که به قدر کافی سنگین باشد و برای نگهداری آن، ناچار به فشار روی لب ها باشید، قرار دهید و خواندن را ادامه دهید.

2. لب ها را محکم به هم فشرده، در همان حال، زبان را محکم به سقف دهان بچسبانید.

3. لب ها را به حال سوت زدن گرد کنید و هوا را به بیرون بفرستید؛ ولی سوت نزنید.

توجه کنید که این حالات مصنوعی را به طور موقت و تا هنگامی که بر «راه بندان» فائق نیامده اید، ادامه دهید و این، شامل تمام دستوراتی است که برای معالجه، در این قسمت پیشنهاد می شود.

ب) مداوای کمک اضافی

برای ترک عادت خط بردن (مشخص کردن سطرها و کلمات با انگشت) در موقع مطالعه، بهترین راه آن است که در موقع مطالعه، کتاب را با دو دست نگه دارید تا عادت نامطلوب خود را فراموش کنید و بدین طریق، مشکل را با جلوگیری از عامل ایجاد آن، از بین خواهید برد.

ج) معالجه واپس نگری

بهترین توصیه برای رفع این مشکل، این است که بیندیشید و خود را قانع سازید. شما باید دست از این نگرانی بردارید که امکان دارد مطالب را خوب متوجه نشوید و یا قسمتی از نکات را از قلم بیندازید. در موقع خواندن، مستقیم به کار خود ادامه دهید و با وجود این که هر میل شدیدی که برای عقب نگری و مرور جملات و کلمات خوانده شده در خود احساس می کنید، این کار را انجام ندهید. قوّت قلب و اعتماد به نفس، شما را در این مهم یاری خواهد کرد. همچنین قبل از رسیدن به آخر هر سطر، با استفاده از میدان دید (و از گوشه چشم راست خود)، نگاهی به سر سطر بعدی بیندازید که در این صورت، به راحتی می توانید پس از پایان آن سطر، به سر سطر بعد بروید.

د) رفع درذهن خوانی

از بین بردن کامل این عادت، تقریباً غیرممکن است؛ ولی این را بدانید که هر چه سرعت خواندن بیشتر شود، عملاً این مشکل کمتر می گردد. برای تمرین بیشتر در این زمینه، به کتاب مهارت های خواندن، نوشته دکتر بهرام طوسی، ص 117 مراجعه کنید.

ه) از بین بردن معکوس بینی

برای رفع معکوس بینی، بهترین راه که به یادگیری املا نیز کمک فراوان خواهد کرد، تهیه فهرستی از کلماتی است که بیشتر معکوس دیده می شوند؛ به این فهرست مراجعه کرده، کلمه ای مانند Was را که اغلب Saw خوانده می شود، انتخاب کنید؛ آن را روی تکه کاغذی بنویسید و با انگشت (نه با قلم و مداد)، به تک تک حروف آن اشاره کنید و سه بار هجی کنید. بعد کاغذ را برگردانده، در حالی که نام خود را با صدای بلند تلفظ می کنید، کلمه مورد تمرین را بنویسید.

باید آن قدر در موقع هجی کردن کلمه دقت کرده باشید که بتوانید به طور خودکار، کلمه را درست بنویسید. متخصصینی که با این روش کار کرده اند، همیشه نتیجه مثبت گرفته اند و معتقدند که اگر کلمه را با حس لامسه خود احساس کنید، هرگز آن را اشتباه تصور نخواهید کرد.

و) عدم توانایی استفاده از میدان دید

برای دیدن بیش از یک کلمه، هر بار باید از حرکت سر خود جلوگیری کنید. این تمرین را زیاد ساده نگیرید؛ زیرا هر چه میدان دید خود را وسیع تر کنید، سرعت بیشتری به خواندن خود داده اید.

تمرینات زیر را که مهم ترین عامل در کمک به تندخوانی است، با دقت انجام دهید. پیشنهاد می شود که از سه مورد زیر، هر کدام را که برایتان راحت تر است، انتخاب کرده، با آن حالت، تمرین کنید:

1. با قرار دادن دو انگشت در دو طرف فک خود، آن را محکم نگه دارید.

2. با یک دست، چانه خود را به گونه ای که انسان ریش خود را در مشت می گیرد، نگه دارید.

3. یک انگشت دست خود را روی نوک بینی تان قرار دهید.

منابع:

1. بهرام طوسی، مهارت های خواندن، انتشارات ترانه.

2. حسین صالح، تکنیک های موفقیت در تحصیل.

3. علی اکبر سیف، روش های یادگیری و مطالعه.

 

 

 

همیشه ی خدا وقت کم می آید! به کارهایی که دوست دارید انجام بدهید یا باید انجام بدهید نمیرسید! کلافه و عصبی می شوید و از همه بدتر اینکه ناامیدی تمام وجودتان را پر میکند! اگر از این وضعیت خسته شده اید و دنبال راه چاره هستید باید بگویم تنها راه چاره برای شما برنامه ریزی روزانه است!
حتما این جمله را شنیدید که

” هرکسی که برای رسیدن به پیروزی برنامه ریزی نکند برای شکست برنامه ریزی کرده است” .

در این مقاله قصد داریم در مورد نحوه ی صحیح برنامه ریزی صحبت کنیم تا شما بتوانید خودتان برای خودتان و بر اساس توانایی و زمانی که در اختیار دارید برنامه ریزی مناسب و قابل انجامی را طرح ریزی کنید و یک گام به سوی موفقیت نزدیک تر شوید.

هدف از برنامه ریزی

اولین و مهمترین عامل در برنامه ریزی تعیین هدف است! اصلا برنامه ریزی میکنید تا به یک هدف خاص که در ذهن دارید برسید. خود این هدف به چند بخش تقسیم میشود که عبارتند از:

1.هدف کوتاه مدت

2.هدف میان مدت

3.هدف بلند مدت

که این ها باید در طول هم باشند، یعنی اهداف کوتاه مدت باید بخشی از اهداف میان مدت را تکمیل کنند و اهداف میان مدت باید کامل کننده ی اهداف بلند مدت شما باشند. به عبارت دیگر، اهداف بلند مدت از چند هدف میان مدت تشکیل شده اند و اهداف میان مدت هم از چندین هدف کوتاه مدت شکل گرفته اند. این مسیر باید به صورت پله به پله طی شود و اهداف کوتاه مدت مصداق همین پله ها هستند.

همین الان یک کاغذ و قلم بردارید و با خط درشت هدف خود را بنویسید. به یاد داشته باشید که باید بگونه ای بنویسید که گویی همین الان به هدفتان دست پیدا کرده اید. نخست چشمانتان را ببندید و به جایی که دوست دارید برسید فکر کنید، تصورش کنید و سعی کنید با تمام وجود احساسش کنید. این احساس ممکن است الان برای شما غریب باشد ولی مطئن باشید در آینده فقط یک رویا نخواهد بود. همین احساس و هدف را با خط درست به روی کاغذ منتقل کنید، طوری که هر دفعه نگاهتان به این نوشته افتاد، احساسش را در وجود خود تجربه کنید. باید بدانید که تنها دانستن هدف کافی نیست، نوشتن هدف بر روی کاغذ باعث میشود که به مرور زمان، این هدف در ضمیر ناخودآگاه شما پرورش یابد.

پس باید هدفتان را بر روی کاغذ با خط درشت و ترجیحا به صورت رنگی (رنگ شاد) بنویسید و در مکانی که مقابل دید شما قرار دارد نصب کنید طوری که روزی چند بار آن را ببینید. فراموش نکنید که هدف باید با جمله ای به زمان حال نوشته شود:

“خدایا شکر که با لطف تو الان دانشجوی ممتاز رشته مهندسی دانشگاه اصفهان هستم”

سعی کنید هر روز که از خواب بیدار میشوید برای چند دقیقه به هدفتان فکر کنید و آن را احساس کنید! و بعد با یک لبخند روزی را که در پیش رو دارید آغاز کنید و این لبخند را تا انتهای روز بر لبان خود داشته باشید.
لازم است بدانید تا اینجا تنها نیمی از مسیر را طی کرده اید! مسیر زندگی خود را مشخص کرده اید و میدانید که چه انتظاراتی از زندگی خود دارید و میخواهید به کدام سمت حرکت کنید. حال لازم است توشه ی راهی که در طول این مسیر برای رسیدن به نقطه ی پایان احتیاج دارید را مشخص کنید. این توشه ی راه در واقع همان برنامه ریزی کردن است.

اهمیت یک برنامه ریزی خوب و منسجم

بیایید اول با هم ببینیم یک برنامه خوب چه ویژگی هایی باید داشته باشد! من این ویژگی ها را اینطور اولویت بندی میکنم:

• فردی باشد :یعنی برحسب خصوصیات جسمی و روحی خود شما انجام شده باشد و منحصرا برای شما باشد. شما در دنیا منحصر بفرد هستید و هیچ شخص دیگری خصوصیات شما را ندارد و در واقع هر فرد با فرد دیگر متفاوت است. پس در نتیجه هدفها نیز متفاوت هستند. پس نیاز است که برنامه را خود شما تنظیم کرده باشی چون هیچکس بهتر از خود شما با روحیاتتان آشنایی ندارد. البته این بدین معنا نیست که از تجربیات دیگران استفاده نکنید.

 

 

• ساده باشد : نمیخواهیم آپولو هوا کنیم یا رآکتور هسته ای راه اندازی کنیم! سخت نگیرید! برنامه باید به نحوی باشد که بتوانید ظرف مدت نیم ساعت آنرا انجام دهید. اینکه چطور برنامه ریزی کنید را در قسمت بعدی به شما خواهیم گفت. الان باید هدف از برنامه ریزی و نیازمندیهای آن را بدانید.

انعطاف پذیر باشد : حتی نابغه ها هم گاهی اوقات دچار حوادث پیش بینی نشده میشوند و از برنامه ای که دارند عقب می افتند و یا نمیتوانند بخشی از برنامه را آنطور که برنامه ریزی کرده اند انجام دهند ولی از مسیرشان در رسیدن به هدف منحرف نمی شوند چون برنامه ی انعطاف پذیر دارند. در واقع باید حوادث غیر قابل پیش بینی را هم در برنامه درنظر بگیرید. برای مثال فرض کنید مهمان ناخوانده دارید و نمیتوانید طبق برنامه به کاری که دارید برسید، باید بتوانید بدون اینکه برنامه ی اصلی دستخوش تغییرات عمده شود، زمان خالی برای جبران پیدا کنید. هرچند اولیت با برنامه ای است که طرح کرده اید و باید خودتان را ملزم به رعایت آن کنید.

• قابل استفاده باشد :تقریبا اکثر افراد در شروع برنامه ریزی جوگیر شده! و برنامه ای فراتر از حد توان خود طرح ریزی میکنند. به این معنی که وقتی شما به صورت معمول روزانه حدود ۳ ساعت مطالعه میکنید هنگام برنامه ریزی، برای ۱۰ ساعت مطالعه طرح ریزی میکنید. در خصوص این مورد نیز در قسمت بعدی به تفصیل صحبت خواهیم کرد.

• امکان ارزیابی کار را داشته باشد: برنامه شما باید این امکان را داشته باشد تا پیشرفت و پسرفت کارهای شما را نشان دهد. یعنی نقطه ی شروع را مشخص کرده باشد و در طی مسیر بدانید که کدام بخش را به درستی انجام داده اید و در انجام کدام بخشها موفق نبوده اید تا بتوانید نقاط ضعف را برطرف کنید و آنها را به پیشرفت تبدیل کنید.

خب! تا اینجا هدف را مشخص کردیم و مزیت های یک برنامه خوب و اینکه چه انتظاراتی داریم را بررسی کردیم . حالا سوال این است که چطور برنامه ریزی کنیم و از این اطلاعات استفاده کنیم؟.

برای اینکه بتوانید یک برنامه خوب داشته باشید که بعد از چند روز در اثر فشار زیاد از انجام آن دلسرد نشوید و نتوانید انجامش بدهید باید دقت کنید که بلند پروازی نداشته باشید و بر حسب توانایی های خود برنامه ریزی کنید.

برای هفته اول و یا دو هفته ی اول مثل سابق درس بخوانید و برنامه ریزی نکنید. انگار اتفاقی نیافتاده است! فقط یک کاغذ و قلم دم دست داشته باشید وهرکاری که انجام میدهید را با تاریخ و زمان انجام آن ثبت کنید. برای مثال اینطور ثبت کنید:

“ساعت ۱ تا ۱:۳۰ ناهار خوردم، ۱:۳۰ تا ۲:۳۰ خوابیدم، ۲:۳۰ تا ۴ تلویزیون فلان برنامه را تماشا کردم، ۴ تا ۵:۳۰ ریاضی خواندم، ۶ تا ۷ ادبیات خواندم و الی آخر”.

برای مدت یک هفته همین روند را حفظ کنید. هرکاری که انجام میدهید را ثبت کنید و خودتان را ملزم به ثبت وقایع کنید!

حالا بعد از یک هفته از عادت های خودتان خبر دارید و میدانید که به طور میانگین چند ساعت در روز درس میخوانید و چقدر از وقتتان را به کارهای دیگر اختصاص میدهید. تمام اینها را به صورت مکتوب در دفترچه ی خود دارید! که در ادامه نحوه ی استفاده از این اطلاعات را توضیح خواهیم داد.

اولویت بندی کارها چه اهمیتی دارد؟

گام بعدی تعیین کردن اولویت کارها بر اساس اهمیت برای رسیدن به هدف است.باید کارها را بر اساس اهمیت آنها درجه بندی کنید، آن دسته از کارها که بالاترین اهمیت را در رسیدن به هدف دارند درجه ۱ خواهند بود و سایر کارهایی که اهمیت کمتری دارند در درجات بعدی از اولویت قرار میگیرند.

برنامه ریزی به صورت ماهانه

برای نوشتن برنامه باید از مقیاس بزرگ به کوچک حرکت کنید. اول هدف کلی را تعیین کردید که فرض میکنیم برای مدت یک سال است. در قدم بعدی باید برای هر ماه اهدافی را تعیین کنید (همان اهداف میان مدت) در واقع هدف اصلی را به چند هدف میان مدت تبدیل میکنید. مثلا تعیین میکنید در طی این ماه ۳ فصل از درس ادبیات، ۲ مبحث از ریاضیات و … را باید مطالعه کنید. بهتر است حجم مطالعه را هم مشخص کنید مثلا ۱۰۰ صفحه (از صفحه ی x تا صفحه ی Y) از فلان کتاب و …

این کار را بر اساس عاداتی که ثبت کرده اید انجام بدهید و بلندپروازی نکنید. داخل یک برگه پیش بینی خودتان را از یک ماه که پیش رو دارید بنویسید. ممکن است در ابتدا این کار کمی سخت باشد ولی در مدت زمان کوتاهی خواهید توانست حتی فعالیت های یک سال را هم پیش بینی کنید!

برنامه هفتگی

مقیاس بعدی هفته است. پس باید برای هفته هایی که در ماه وجود دارند برنامه ریزی کنید. مثلا از آن ۱۰۰ صفحه که در برنامه ی ماهانه باید مطالعه کنید ۲۵ صفحه را در این هفته، ۲۵ صفحه در هفته ی بعد و به همین ترتیب الی آخر. برای تمام دروس این کار را انجام دهید و بر روی یک برگه کاغذ یا درون دفتر برنامه نویسی تان یادداشت کنید.

برنامه روزانه

اکنون که از آن ۱۰۰ صفحه فقط ۲۵ صفحه باقی مانده است (طبق مثال ۲۵ صفحه در هفته) باید این مقدار را در روزهای هفته تقسیم کنید. مثلا برای خودتان تعیین کنید در روز دوشنبه از ساعت ۱۶ الی ۱۸ صفحه ی ۱ تا ۱۲ فلان کتاب و در روز پنج شنبه از ساعت ۱۷ الی ۱۹ صفحه ی ۱۳ الی ۲۵ همان کتاب. به همین منوال برای درس ها وقت بگذارید و به مرور زمان میزان مطالعه و حجم آن را افزایش بدهید. مثلا هفته ی اول یک ساعت بیشتر درس بخوانید، هفته ی دوم یک ساعت بیشتر کنید، هفته ی سوم یک ساعت دیگر بیشتر کنید. به این ترتیب از درس هم زده نمی شوید. از کارهایی که اولویت کمتری دارند چشم پوشی کنید و زمان آنها را به درس و به هدفی که دارید (هدف الزاما درسی نیست) بپردازید.

نکته مهم: برای هر یک ساعت فعالیت درسی، ۱۰ دقیقه استراحت در نظر بگیرید.

برای یک هفته ی کامل برنامه ریزی کنید و شب، قبل از اینکه بخوابید برنامه ی روز بعد را مرور کنید. در هر روز کنار مواردی را که طبق برنامه انجام داده اید بنویسید “آفرین” یک تیک هم بزنید کنارش! این کار در ضمیر ناخودآگاه شما تاثیر مثبت خواهد داشت.

در انتهای هفته اگر به خوبی به برنامه عمل کردید در هفته ی بعد چند ساعت از یک روز خاص (مثلا پنج شنبه) را برای خودتان جایزه قرار بدهید و چند ساعتی را با دوستان خوش بگذرانید. کارها را هفتگی و ماهانه ارزیابی کنید، نقاط قوت را حفظ کنید و نقاط ضعف را تصحیح کنید. تمام موارد را یادداشت کنید. با یادداشت کردن اجازه بدهید این روند در ضمیر ناخودآگاه شما شکل بگیرد و پس از مدتی از پیشرفت خودتان حیرت زده خواهید شد.

به خود و توانایی هایتان ایمان داشته باشید. مطمئن باشید کاری نیست که نتوانید انجامش بدهید، ولی توجه داشته باشید برای کارهای بزرگ باید زمان و همت بزرگ هم بکار بگیرید

شیوه مطالعه پس ختام

روش مطالعه پس ختام ( اس کیو 4 آر) شامل 6 مرحله است ویکی از روشهای موفق مطالعه می باشد که عبارت است از:

 

1.پیش خوانی

2.سوال

3.خواندن

4.تفکر

5.ازحفظ گفتن

6.مرور

 

پيش‌خواني

اگر مي‌خواهيد مطالب کتابي را ياد بگيريد، نخست تمام آن کتاب را يک بار از رو بخوانيد تا يک برداشت کلي از موضوع‌ها و قسمت‌هاي مهم آن کسب نمائيد. اين خواندن اجمالي يا پيش‌خواني مي‌تواند شما را در يک سازمان‌دهي به مطالب، مثلاً ايجاد نوعي ساخت سلسله مراتبي براي آنها، کمک نمايد. مطالبي که لازم است در پيش‌خواني فصل‌هاي يک کتاب مورد توجه قرار گيرند عبارتند از مقدمه يا توضيحات مقدماتي، هدف‌ها، تيترهاي اصلي و فرعي، خلاصه، و جملات مقدماتي يا جملات موضوعي پاراگراف‌ها. در رابطه با اثربخشي پيش‌خواني گفته شده است همه اقدامات فوق به فعال شدن طرحواره‌هاي يادگيرنده کمک مي‌کنند. بنابراين، يادگيرنده خواهد توانست متن فصل موردنظر را که بعد از پيش‌خواني به‌طور کامل مطالعه مي‌کند تفسير نمايد و به ‌ياد بسپارد .

سؤال

براي هر قسمتي يا فصلي از يک کتاب که مي‌خوانيد در رابطه با هدفي که از مطالعه داريد سؤال‌هائي را طرح کنید. يکي از راه‌هاي انجام اين کار اين است که عناوين را به سؤال تبديل کنيد. مثلاً در رابطه با فصل موجود مي‌توان پرسيد که روش پس‌ختام چيست؟ يا چگونه مي‌توان فصلي از يک کتاب را پيش‌خواني کرد؟ سؤال‌هاي خود را با کلمات چگونه، چه ‌کسي، چرا، چه ‌چيزي بسازيد.

خواندن

در اين بخش، مطلب يا موضوع را بخوانيد، به هنگام مطالعه سعي کنيد سؤال‌هائي را که مطرح کرده‌ايد جواب دهيد. توجه خود را به انديشه‌هاي اصلي، جزئيات مؤيد انديشه‌هاي اصلي، ساير اطلاعاتي که به هدف‌هاي خواندن شما مربوط‌ هستند معطوف سازيد. در صورت لزوم، سرعت خواندن خود را متناسب با سهولت و پيچيدگي متن تغيير دهيد.

تفکر

سعي کنيد با تفکر دربارهٔ مطالبي که مي‌خوانيد آنها را بفهميد و به آنها معني بدهيد. براي اين منظور مي‌توانيد کارهاي زير را انجام دهيد:

- آنچه را که مي‌خوانيد با مطالبي که از قبل ياد گرفته‌ايد ربط دهيد.

- نکات فرعي را به مطالب اصلي پيوند دهيد.

- بکوشيد تا تناقضات موجود را حل نمائيد.

- با استفاده از اطلاعاتي که مي‌خوانيد مسائل طرح شده را جواب دهيد.

مهم‌ترين اصل زيربناي تفکر در جريان مطالعه بسط معنائي است. يکي از راهبرهاي مهم به ‌يادسپاري بسط و گسترش مطالب است. ما به ‌کمک بسط معنائي به‌ مطالبي که مي‌خوانيم شاخ و برگ مي‌دهيم و بدين وسيله آنها را معني‌دار مي‌سازيم و لذا بهتر به‌ خاطر مي‌سپاريم.

از حفظ گفتن

پس از خواندن هر قسمت، سعي کنيد مطالب مهم آن را به ‌ياد آوريد و براي خود بازگو کنيد. ضمن اين کار به سؤال‌هائي که طرح کرده‌ايد پاسخ دهيد. از حفظ گفتن به شما کمک مي‌کند تا بر درک خود نظارت کنيد و از اين طريق به شما معلوم مي‌گردد که چه قسمت‌هائي را خوب ياد نگرفته‌ايد و بايد آنها را از نو بخوانيد.

مرور کردن

وقتي که خواندن تمام کتاب يا کل مطلب را به‌پايان رسانديد، آن را مرور يا بازبيني کنيد. بهترين راه مرور کردن اين است که بکوشيد تا، بدون مراجعه به‌ متن، سؤال‌هاي مهم را جواب دهيد. قسمت‌هائي را که نتوانستيد به سؤال‌هاي آنها جواب دهيد دوباره بخوانيد. دوباره خواندن نوعي مرور کردن است. اما اين کار براي همهٔ کتاب ضروري نيست، سعي در جواب دادن به سؤال‌هاي اساسي بهترين راه مرور کردن است. راهبردِ از حفظ گفتن را براي فصل‌هاي کتاب و راهبردِ مرور کردن را براي کل کتاب به‌کار بنديد.

با توجه به توضيحات بالا، روش اس‌کيو‌۴‌آر يا روش پس‌ختام بر سه اصل مهم بهسازي حافظه، يعني سازمان‌دهي، بسط معنائي، و تمرين بازيابي استوار است. دلايل عمدهٔ موفقيت اين روش‌ و روش‌هاي مطالعهٔ مشابه با آن همين اصول نظري هستند.

پژوهش‌هاي مختلفي انجام گرفته‌اند که نشان مي‌دهند روش پس‌ختام در افزايش پيشرفت تحصيلي و بالا بردن کيفيت يادگيري دانش‌آموزان و دانشجويان مؤثر است. دريک پژوهش نشان داده شده است که دانشجويان قوي دانشگاه بيشتر از دانشجويان ضعيف از اجزاء روش پس‌ختام سود مي‌برند. در پژوهش او دانشجويان قوي کساني بودند که ميانگين نمرات دانشگاهي آنان ۱۶ يا بالاتر و دانشجويان ضعيف کساني تعريف شدند که ميانگين درسي آنان کمتر از ۱۳ بود.

چند دليل براي اثربخشي روس اس‌‌کيو‌۴‌آر ذکر شده است. نخست اينکه، رعايت مراتب اين روش دانش‌آموزان و دانشجويان را از سازمان‌بندي مطالبي که مي‌خوانند بيشتر آگاه مي‌سازد.در اين‌باره گفته شده است بارها شاهد بوده‌ايم که وقتي از خواندن عنوان‌هاي يک مطلب غفلت مي‌کنيم اشاره‌ها و سرنخ‌هائي که ما را در يافتن سازمان آن مطلب هدايت مي‌کنند نيز از دست مي‌روند. دوم اينکه، رعايت اين مراحل يادگيرنده را وا مي‌دارد تا، به‌جاي يادگيري همهٔ اطلاعات در يک نشست، آنها را به‌صورت بخش به ‌بخش ياد بگيرد. هم‌چنين طرح سؤال دربارهٔ مطلبي که خوانده مي‌شود و جواب داده به سؤال دانش‌آموزان را وا مي‌دارد که اطلاعات را عميق‌تر و گسترده‌تر پردازش کنند. وول فولک هم‌چنين گفته است که روش اس‌کيو۴آر براي دانش‌آموزان بالاتر از سطح دبستان مفيد است. دربارهٔ آموزش دادن مهارت‌هاي مطالعه به دانش‌آموزان پيش از پايهٔ پنجم تحصيلي اطلاعات زيادي در دست نيست. کاربرد مؤثر مهارت‌هاي مطالعه احتمالاً مستلزم رشد فراشناختي فراتر از سن اين‌گونه کودکان خردسال است.

 

منبع : سایت آفتاب